Cees Pfeiffer kan genieten als het carillon speelt. „Als ik ’s nachts in bed lig, hebben de klanken iets vertrouwds.” De 56-jarige Pfeiffer, in het dagelijks leven journalist bij het Grafisch Weekblad, is een van de initiatiefnemers van de actiegroep Carillonklanken, die ervoor strijdt dat het carillon 24 uur per dag om het kwartier een deuntje speelt.Frank Luiten kan het klokkenspel ook waarderen, maar niet als hij ’s nachts in bed ligt en probeert te slapen. De 65-jarige Luiten is woordvoerder van de actiegroep Carillon 16 Uur Aan, die eist dat het carillon tussen elf uur ’s avonds en zeven uur ’s ochtends het zwijgen wordt opgelegd.

De strijd om de beiaard kent een lange voorgeschiedenis. Pfeiffer was begin jaren tachtig in touw voor het behoud van het klokkenspel. „Ik woonde toen aan de Kerkstraat, vlak onder het carillon, en begon een comité toen een dame van buitenaf actie ondernam tegen het spelen van het carillon ’s nachts.” Pfeiffer zette het Comité tot Behoud van Nachtelijke Carillonklanken op en won het pleit.

Wat is er erg aan als het carillon ’s nachts zwijgt?

Pfeiffer: „Dat carillon speelt al honderden jaren 24 uur per dag en daarmee behoort het tot ons culturele erfgoed. In Amsterdam ontstond er discussie rond het carillon van de Westerkerk. Toen iemand aanvoerde dat Anne Frank in het Achterhuis naar het klokkenspel had geluisterd en dat het haar rust had gegeven hield iedereen zijn mond. Men stelde dat het carillon tot het culturele erfgoed behoorde en daarom moest blijven spelen. Wij staan op hetzelfde standpunt.”

Jaap Ruarus, de 71-jarige voorzitter van de Historische Kring Weesp, onderstreept de woorden van Pfeiffer. „Het carillon hoort bij Weesp. Het zijn ook met name de mensen van buitenaf die in Weesp zijn komen wonen die moeite hebben met de nachtelijke klanken. Maar dat had je van tevoren kunnen bedenken. Er zijn Weespers die het spel zelfs heel fijn vinden en erdoor worden vertroost.”

„Ik onderken de cultuurhistorische waarde van het carillon, maar ik wil niet dat het instrument 24 uur per dag wordt bespeeld”, reageert binnenstadbewoner Luiten. „Mozart wordt er ook niet mooier op als je hem 24 uur per dag beluistert.”

Vooral de nieuwkomers in Weesp schijnen problemen met het carillon te hebben. Bent u soms ook een nieuwkomer?

Luiten: „Ik woon inmiddels 26 jaar in Weesp, ben ik dan nog nieuw? Bovendien, mag ik als nieuwkomer mijn leefomgeving aanpassen?”

Het stoort Luiten dat, wil hij aan zijn nachtrust komen, hij altijd met het raam dicht moet slapen. „Wat is überhaupt de functie van het nachtelijke spel?” vraagt Luiten zich hardop af.

„De mensen winden zich onnodig op”, stelt Pfeiffer. „Wanneer merk je dat je partner ’s nachts snurkt? Precies, als je wakker wordt. Zo werkt het ook met het carillon: als je slaapt hoor je niets. En als je er niet bij in slaap kunt vallen, moet je oordopjes in doen. Waarom reageren deze mensen niet tegen het nachtelijke treinverkeer of de herrie die cafébezoekers in de binnenstad veroorzaken?”

Bij een enquête die afgelopen voorjaar onder de ruim 1800 centrumbewoners werd gehouden sprak ruim driekwart van de ondervraagden zich voor de nachtelijke klanken uit. Luiten heeft zich daar niet bij neergelegd en heeft intussen steun gekregen van de GGD Amsterdam, die zich met een notitie in de zaak heeft gemengd. De geluidswaarden van het carillon liggen ver boven toelaatbaar geachte geluidsniveaus, aldus de notitie. „Veertig decibel mag, maar ons carillon produceert 93 decibel”, aldus Luiten. „Wetenschappelijk is nu vastgesteld dat de klanken schadelijk voor de volksgezondheid zijn.”

De huisartsen in de binnenstad van Weesp willen zich niet bemoeien met de discussie rond de nachtelijke klanken. Op de vraag of patiënten met slaap- of gezondheidsproblemen zich melden gaan ze niet in. Eén assistente wil anoniem kwijt: „Daar hoor ik helemaal niets over.”

De grote vraag is nu wat de gemeenteraad met de bevindingen van de GGD gaat doen. Volgende week buigt de raad zich over het klokkenspel, maar Luiten en Carillon 16 Uur Aan verwachten niet dat de partijen in de raad het carillon zullen muilkorven. „Met de gemeenteraadsverkiezingen van maart in het vizier leggen ze het carillon niet aan banden. Anders gaat het ze stemmen kosten. Maar kloppen doet het niet. De gemeente maakt zich zorgen om geluidshinder van de snelweg, maar het carillon laat men ongemoeid.” Onderneemt de gemeenteraad geen actie tegen de nachtelijke klanken, dan stapt Carillon 16 Uur Aan naar de Raad van State. „En als het moet vechten we het op Europees niveau uit”, zegt Luiten.

Volgens Pfeiffer is het „gewoon een prestigekwestie geworden.” „Ze willen gewoon gelijk hebben. Ik heb wel eens gezegd: „Kunnen we geen compromis sluiten?”

Door bijvoorbeeld het carillon van elf uur ’s nachts tot zeven uur ’s ochtends niet te laten spelen?

„Nee, gewoon ’s nachts wat minder lange deuntjes. Ik heb ook wel eens dat ik ’s nachts denk: „Dat stuk mag wel wat korter.” Anderzijds, met de oostenwind van de afgelopen weken denderen de klanken van het carillon mijn slaapkamer binnen. Dan lig ik in bed te genieten.”