Het had niet veel gescheeld of ds. Van Amstel kreeg bij zijn afscheid afgelopen weekend twee scheermesjes cadeau. De scheermesjes moesten verwijzen naar een tekst uit Spreuken: „IJzer scherpt men met ijzer; alzo scherpt een man het aangezicht zijns naasten.” Een tekst die het predikantsechtpaar op het lijf geschreven is. „Mijn vrouw corrigeert al mijn artikelen”, verklaart ds. Van Amstel. „Soms zelfs zodanig dat ze een keer zei: „Zo kan het niet. Je moet het hele artikel herschrijven.”” De predikant doelt op de talloze artikelen die hij schreef, onder meer voor De Wekker.Recenseren

Zijn vrouw, bij wie twee jaar geleden kanker werd geconstateerd, heeft hem voor het werk afgestaan, zegt hij. Als gemeentepredikant arbeidde de predikant in Middelburg (1965), Enschede (1971) en Ede (1978). Daarnaast vervulde hij talloze nevenfuncties in de kerk en in verschillende interkerkelijke stichtingen, zoals de Stichting Herziening Statenvertaling en de stichting Geestelijk lied gereformeerde gezindte. Ook is hij als bestuurslid actief voor het platform Mediawijzer. Behalve artikelen scheef hij tientallen boeken.

„Ik snap het niet”, zegt ds. Van Amstel meermalen hoofdschuddend tijdens het interview, terwijl hij in de hem vertrouwde consistorie zijn ambtstermijn van 45 jaar overziet. „Hoe heeft het allemaal gekund?” Dan: „Dat bedoel ik nou. Ik heb ontzettend veel genade ontvangen.”

Door zijn volle agenda moest zijn vrouw hem wel eens manen om het werk neer te leggen en te gaan slapen. Zelfs dat was niet altijd afdoende. „’s Nachts in bed lag ik te recenseren.”

In de Christelijke Gereformeerde Kerken kan een predikant op 65-jarige leeftijd met emeritaat gaan. „Ik heb nog bijna negen jaar extra gekregen.” De aankondiging van zijn afscheid, nu zo’n anderhalf jaar geleden, beroerde ds. Van Amstel hevig.

De predikant was 32 jaar lang verbonden aan de Edese gemeente. „Je bent ermee vergroeid. Je kent de mensen door en door. Ik sta hier nu al zoveel jaar, dacht ik op een gegeven moment. Nu vinden zij het nog fijn en ik ook nog. Er zouden andere momenten kunnen komen.

Dat heeft mij gebracht tot het gebed: „Heere, is het misschien de tijd?” Ik kreeg de innerlijke overtuiging dat ik moest stoppen. Nu het afscheid werkelijkheid is geworden, heb ik er ook vrede mee. Weet je, het gaat om Christus, niet om mij. Mijn werk is onvolkomen, onaf.”

Ds. Van Amstel was en is actief in de breedte van de gereformeerde gezindte, strevend naar eenheid en unanieme besluitvorming. Tegelijk schuwt hij de publiciteit niet wanneer ontwikkelingen in de kerk hem zorgen baren. Vaak roerde hij in verschillende bladen zijn pen. Kritisch uitte hij zich onder meer over remonstrantisme, afnemend zondebesef, on-Bijbelse standpunten in evangelische kring en gospelmuziek. „De interkerkelijke samenwerking vind ik een van de mooiste dingen in mijn leven”, licht hij toe. „Neem de plaatselijke afdeling van het COGG, hier in Ede. Samen staan we op de basis van Bijbel en belijdenis. Als mensen daarvan afwijken”, vervolgt hij met nadruk, „kan ik dat niet hebben. Dat zit heel diep. Denk bijvoorbeeld aan het openstellen van het ambt voor vrouwen.”

Via Kuitert, die in de jaren zestig in de Middelburgse schouwburg de historiciteit van Adam ontkende, de NCRV en Knevel –die destijds regelmatig bij ds. Van Amstel over de vloer kwam– komt de predikant op de veranderingen die zich in de achterliggende jaren voltrokken. Bij de EO en in de gereformeerde gezindte.

Kerkelijke strepen

„De islam is een bedreiging”, zegt hij, „maar een groter probleem is dat we niet meer voluit gereformeerd zijn. We moeten een afkeer hebben van alles wat van de Schrift afwijkt en weer komen tot het: „O God, wees mij zondaar genadig.” Als iedere kerk, iedere stroming dát leert, zijn we ook dicht bij elkaar. Dan leren we het af om te denken dat wij de enige en de ware zijn. Christus moet wassen, wij minder worden. Anders gaat het fout.

Ik zie ontwikkelingen waarvan ik bang word. Dan denk ik: o mens! Hoe goed het ook is om samensprekingen te houden, als de innerlijke overtuiging dat we van genade moeten leven ontbreekt, staan we binnen de kortste keren weer op onze kerkelijke strepen.”

Ds. Van Amstel is bestuurslid van de Stichting Herziening Statenvertaling. Deze stichting verwacht eind dit jaar het definitieve resultaat van haar werk te publiceren. De predikant ziet ernaar uit. „Het is prachtig om over de Schrift gebogen te zitten, maar het werk kost ontzettend veel tijd en vergt veel van de betrokken mensen.”

Jongeren begrijpen veel begrippen uit de Statenvertaling niet meer, is zijn ervaring. „Wanneer je leest dat de hele stad beroerd werd, denken ze aan ziekte. Het woord „degenen” wekt, terwijl het uitgesproken wordt, de indruk dat de Bijbel spreekt over genetisch materiaal. En waar gaan ze naar grijpen? Naar de Nieuwe Bijbelvertaling.”

Een „leesbare én goede” tekst is nodig, vindt de predikant, „om de komende generatie te bewaren bij de Statenvertaling. Daar hecht ik aan.”

Opvallend is volgens ds. Van Amstel dat veel mensen die aanvankelijk naar de NBV grepen, daar nu van terugkomen. „De HSV wordt heel breed ontvangen.” Hij zou het betreuren als sommige kerkverbanden de herziening niet aanvaarden. „Omdat blijkt dat de HSV acceptatie van de NBV een halt toeroept.”

Zijn ambtstermijn zou hij willen typeren met de woorden ”geroepen” en ”bekwaam gemaakt.” „Het is goed om afhankelijk te zijn van de Heere en onafhankelijk van mensen. Zodat je naar iedereen kunt luisteren en iedereen recht kunt doen.”