In het strijdgewoel van Reformatie en Tachtigjarige Oorlog ontstonden in de Lage Landen naast de Rooms-Katholieke Kerk diverse protestantse denominaties: dopersen, gereformeerden, luthersen. Coornhert nam in deze chaotische tijd een heel eigen positie in. Hij was een vurig pleitbezorger van godsdienstvrijheid en ging ervan uit dat een christen door deugdzaam te leven tot zondeloosheid kon geraken. Voor dat laatste had hij de kerk als instituut niet nodig.Zijn hele leven is Coornhert actief geweest om zijn ideeën op een polemische manier uit te dragen. Hoewel hij fundamentele kritiek had op de Rooms-Katholieke Kerk, kwam hij vooral in conflict met gereformeerde predikanten. Hij vreesde dat zij een nieuw juk van geloofsdwang zouden opleggen.

Dr. Van Veen geeft eerst een levensbeschrijving van Coornhert. In een thematisch gedeelte gaat zij vervolgens dieper in op verschillende aspecten van zijn opvattingen. Afsluitend geeft ze een aantal (hertaalde) kernteksten uit het oeuvre van Coornhert weer.

Het boek is uitstekend geschreven en helder van opbouw. Van Veen legt daarbij een aangename wetenschappelijke distantie tot haar onderwerp aan de dag. Nergens laat ze zich ertoe verleiden partij te kiezen in de vele disputen die Coornhert met tijdgenoten voerde. Dat levert een boek op dat heel geschikt is als kennismaking deze „intrigerende dwarsligger.” En zo is het ook bedoeld.

Dirck Volckertszn Coornhert, Mirjam van Veen;uitg. Kok, Kampen, 2009; ISBN 978 90 435 1588 7; 140 blz.; € 14,90.