De wereldeconomie herstelt sneller dan verwacht. Als gevolg van overheidsstimulering, ondersteunende maatregelen door centrale banken en voorraadopbouw is de economische groei verrassend snel aangetrokken. In de VS lijkt de groei eind vorig jaar zelfs boven het langjarig gemiddelde te zijn uitgekomen en voor het eerste kwartaal wordt ook gerekend op een bovengemiddelde groei.De Europese economieën vertonen vooralsnog minder dynamiek, maar ook hier is sprake van een sneller herstel dan door de meeste conjunctuurvorsers was verwacht. In eigen land had het Centraal Planbureau de groeiprognose al opwaarts bijgesteld, deze week deden analisten van de Amerikaanse bank Merrill Lynch nog eens haasje-over met een optimistische visie op de Nederlandse economie. In het Verre Oosten laat China alweer dezelfde hoge groeicijfers zien als voor de financiële crisis.

De aandelenmarkten hebben, zoals gebruikelijk, geanticipeerd op het economisch herstel. In maart begonnen de koersen weer op te lopen. Marktpartijen lieten de angst achter zich dat de wereldeconomie meerdere jaren in een recessie of, erger nog, een depressie zou geraken en, zeker zo belangrijk, dat het financiële systeem in elkaar zou storten.

Deze eerste fase van het beursherstel ging hard. De koersen van alles wat door risicoaversie was afgestraft of gevoelig is voor de conjuncturele ontwikkeling liepen sterk op, met name bij de financiële waarden en cyclische aandelen. Voor de hele aandelenmarkt gold dat door kostenbesparingen de winstgevendheid snel kon worden opgekrikt.

De mooie start van het nieuwe jaar geeft moed voor de komende periode. Toch lijkt het zinvol om niet al te gemakkelijk de lijn van de afgelopen negen maanden door te trekken. Positief is dat de centrale banken geen haast lijken te maken met verhoging van de officiële rentetarieven. Hierdoor kunnen ondernemingen en de consumenten die hun producten afnemen blijven profiteren van gunstige financieringsvoorwaarden. Ook is gunstig dat de marktwaarderingen nog op realistische niveaus staan. De koers-winstverhoudingen bevinden zich rond het historisch gemiddelde, mede doordat de bedrijfswinsten sterk blijven toenemen door voorraadopbouw en een sterke exportvraag.

Ondertussen doemt achter de horizon een onheilspellend wolkenfront op. De centrale banken wachten waarschijnlijk nog wel tot het najaar met renteverhogingen, maar de bijzondere maatregelen die zij hadden genomen om de rente op de kapitaalmarkt laag te houden worden al eerder teruggedraaid.

Een stijging van de rente op langlopende leningen is niet alleen ongunstig voor bedrijven om zich te financieren, maar betekent ook meer concurrentie voor aandelen vanuit beleggingsoogpunt.

De hogere rente zal geen sterke rem op de economische ontwikkeling zetten, maar doordat overheden niet al te lang kunnen leven met grote begrotingstekorten zullen later in het jaar bezuinigingen en lastenverzwaringen hun schaduw vooruitwerpen. De feitelijke maatregelen worden waarschijnlijk pas in 2011 genomen, maar het vertrouwen van ondernemers en consumenten zou hierdoor al eerder kunnen worden aangetast. Tegen een achtergrond van aangetaste vermogensposities (gedaalde woningprijzen en per saldo nog altijd lagere aandelenkoersen) en hoge werkloosheid (de piek wordt in Europa pas eind dit jaar bereikt) is er dan een reële kans dat de groei van de bestedingen weer afzwakt.

Dit is geen prettig vooruitzicht voor het beursgenoteerde bedrijfsleven. Een verder winst-herstel in het komende jaar maakt verdere koersstijgingen op de aandelenmarkten in de komende maanden waarschijnlijk, maar de kans is groot dat een zwakker conjunctuurbeeld het koersherstel vroeg of laat stopt. De aandelenmarkten zullen niet weer de niveaus van begin vorig jaar opzoeken, maar de piek in de markt zou dit jaar wel eens vroeg bereikt kunnen worden.

De auteur is werkzaam als hoofd strategie & research bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.