Een terreurcel van de Volksverzet Comités viel op 25 juni 2006 op Israëlisch grondgebied soldaten aan, die de wacht hielden bij de grensovergang Kerem Shalom aan de zuidzijde van de Gazastrook. De Palestijnse militanten doodden twee militairen en sleurden de toen 19-jarige Gilad Shalit mee. Hij zit nu al meer dan drieënhalf jaar gevangen. De radicale islamitische Hamasbeweging, die de dienst uitmaakt in de kuststrook, geeft het Rode Kruis of anderen geen toestemming hem te bezoeken.In de afgelopen weken werden de onderhandelingen over zijn vrijlating met de hulp van een Duitse bemiddelaar opgevoerd. Het veiligheidskabinet –de premier en enkele ministers die over militaire zaken gaan– staat voor een moeilijk dilemma. Aan de ene kant wil de regering proberen elke soldaat naar huis te brengen, aan de andere kant wil ze de risico’s verkleinen die aan een gevangenenruil verbonden zijn.

Hamas eist de vrijlating van een aantal gevangenen die Israël niet vrij wil laten. Bovendien eist de beweging dat meer dan honderd Palestijnen die betrokken waren bij terreurdaden, terugkeren naar de Westelijke Jordaanoever. Israël houdt er op grond van eerdere ervaringen rekening mee, dat zij zich weer gaan bezighouden met bomaanslagen of het neerschieten van burgers. Bij een vrijlating naar de Westoever lopen Israëliërs het risico het leven te verliezen. Daarom wil de regering dat zij zich in de Gazastrook of elders vestigen.

Maar de regering staat onder druk van het volk de ruil te overwegen. De naam Gilad Shalit is in elk Israëlisch gezin bekend en ook in het buitenland hebben velen over de gekidnapte militair gehoord. Met grote regelmaat houden Israëlische actievoerders demonstraties voor zijn vrijlating. Israëliërs zijn bereid een hoge prijs te betalen.

De druk is te danken aan de campagne die na de kidnap werd opgestart om de soldaat naar huis te krijgen. Campagneleider Shimshon Leibman vertelde deze week de pers dat hij het huis van zijn buren Noam en Aviva Shalit binnenstapte nadat hij het tragische nieuws over zijn buurjongen vernam. „Nu moet je voor je kind vechten”, vertelde hij de ouders. „Vergeet de natie.”

Leibman meent dat het riskant is als Shalit niet vrijkomt, omdat het de saamhorigheid onder de soldaten zal aantasten. „De belangrijkste waarde in het leger is vriendschap. Iedereen is bereid zichzelf op te offeren voor de ander. Dat is de geheime kracht van het leger. Het is heel riskant als we hem niet naar huis brengen.”

Maar oppositie tegen de gevangenenruil is er ook. Deze komt vooral uit de hoek van de Israëliërs in de nederzettingen. Geen wonder, want zij lopen bij een gevangenenruil het meeste risico de dupe te worden. Tegenstanders hebben gezegd dat Gilad Shalit ter wille van iedereen gevangen moet blijven. Sommige soldaten hebben laten weten dat als zij in de handen van de vijand vallen, de regering geen hoge prijs hoeft te overwegen. Ook zou de ‘Shalitdeal’ het moreel ondermijnen: soldaten riskeren hun leven om terroristen op te pakken, maar spoedig daarna lopen ze weer vrij rond.

Senior-Ha’aretz correspondent Amir Oren is ook tegen een vrijlating voor een onevenredige prijs. Tenslotte hebben in het verleden sommige Israëlische krijgsgevangenen twaalf jaar gevangen gezeten. Na de kidnap had de toenmalige regering van Ehud Olmert volgens hem moeten zorgen dat er een regering met de Hamas moest worden getroffen, die een einde zou maken aan de raketbeschietingen, de smokkel via de tunnels en de wapenimport. Na het staakt-het-vuren had de vrijlating van Shalit plaats kunnen hebben, aldus Oren.

Oren en Leibman zijn het erover eens dat de regering elke manier moet gebruiken om Hamas en de bevolking in Gaza te pressen. Leibman drong er na Shalits vrijheidsberoving op aan alle toevoer van geld stop te zetten en de Palestijnse families te verhinderen de Israëlische gevangenissen te bezoeken of desnoods de elektriciteit naar de Gazastrook af te sluiten. Oren: „Door Gilad te grijpen, heeft Hamas Gaza in gijzeling genomen.”