Jongensdroom op de Klarälven
Wie er als kind van droomde om per vlot grote rivieren af te zakken, vindt in de Zweedse provincie Värmland zijn eldorado.
Langzaam glijdt het vlot door het kraakheldere water van de Klarälven. Gewillig laat het houten gevaarte zich meevoeren door de stroming, terwijl zijn bemanning diep onder de indruk is van de hen omringende stilte en de ongerepte natuur.
Links en rechts wisselen dichtbegroeide naaldbossen en uitgestrekte zandbanken elkaar af. Watervogels scharrelen langs de kant, zoekend naar voedsel. Zo nu en dan springt een vis –is het forel?– boven het wateroppervlak uit.
Zweden van heel dichtbij ervaren, is eigenlijk eenvoudig: laat de camper staan en huur een vlot om daarmee de Klarälven af te zakken. De rivier meandert honderden kilometers door het overweldigende landschap en biedt avonturiers de tocht van hun leven. Op verschillende plekken langs het water zijn vlotten te huur. Voor dagtochten, maar ook voor meerdaagse trips.
Vanuit Likenäs, zo’n 160 kilometer boven Karlstad, runt Johanna Persson haar bedrijfje Branäs Sverige Flotten. Ze verhuurt kant-en-klare vlotten. Met 16 vierkante meter bieden ze genoeg plaats voor vijf personen. Zijn er meer avonturiers? Geen probleem. De vlotten zijn kostenloos te vergroten tot maar liefst 24 vierkante meter.
Vlotvaren vergt niet al te veel stuurmanskunst, volgens Persson. Zolang je het gevaarte tenminste in de stroming houdt. Want de Klarälven bevat wel degelijk bedreigingen voor een onbekommerde tocht.
Zo zijn er de zandbanken die her en der in de rivier opduiken. Dat de rivierbedding uit zand bestaat, heeft zo z’n voordelen. De dappere vlotvaarder die zich voor een ijskoude duik in het water waagt, loopt weinig risico zijn voeten te bezeren. Maar wie z’n vlot op een zandbank parkeert, is wel even zoet om het weer los te krijgen.
Dan zijn er nog de keerwaters, waar het water tegen de stroom indraait en vrijwel stil lijkt te liggen. Lijkt, want geraakt het vlot in een keerwater dan is het flink peddelen om er weer uit te komen.
Daarmee zijn de grootste gevaren wel opgesomd. Zijn er verder naar het noorden nog de nodige stroomversnellingen, vanaf Sysslebäck stroomt de rivier met een bedaarde snelheid van zo’n 2 kilometer per uur door het Klarälvdal.
De Klarälven, met een lengte van 460 kilometer Zweden’s langste rivier, doorklieft het intens groene landschap. De rivier ontspringt in het noorden, slingert over de Noorse grens om verderop Zweden weer binnen te dringen. Honderden kilometers stroomafwaarts vloeit het water bij Karlstad het Vänermeer in.
Värmland, dat de rivier voor het grootste deel binnen z’n grenzen heeft, staat bekend als de meest Zweedse van alle provincies. De roodgeverfde houten huizen met hun veranda’s, de dichte naaldbossen, de talloze meren: Värmland heeft het allemaal.
Het gebied in Midden-Zweden bestaat voor 77 procent uit bos. Met slechts zestien inwoners per vierkante kilometer (ter vergelijking: Nederland telt maar liefst 395 inwoners per vierkante kilometer) krijgt wild er alle ruimte. Värmland is niet voor niets territorium van elanden, herten, lynxen, zelfs beren en wolven.
Met een beetje geluk zijn langs de rivier ook bevers te spotten. De takkenhopen die met enige regelmaat aan de oever opduiken, getuigen van de aanwezigheid van het knaagdier.
Ook elanden wagen zich –vaak vergezeld van hun kalven– regelmatig aan de oevers van de Klarälven om hun dorst te lessen. Tijdens deze trip laten ze zich niet zien.
Althans, niet in levende lijve. Want op de kleine barbecue die op een hoek van het vlot is neergezet, knappert een heuse elandensteak. Etenstijd! Vlotvaren maakt hongerig. En ook al is het onfortuinlijke dier niet zelfgeschoten, hij smaakt er niet minder om.
Terwijl de vlotvaarders hun steak soldaat maken, vertelt gids Johanna over het eertijds van de Klarälven. De rivier was vroeger een belangrijke transportroute. Niet alleen voor de ijzermijnen in het oosten –Värmlands ijzer is beroemd; zelfs de Eiffeltoren is ermee gemaakt– maar ook voor de houtvesters.
Tot 1991 lieten zij hun boomstammen stroomafwaarts drijven, op weg naar een van de papiermolens of bestemd voor de export. Her en der liggen op de bodem van de rivier stammen die het einde van de trip niet haalden. Nog steeds is de bosbouw een van de belangrijkste werkverschaffers in de regio.
Over boomstammen gesproken: wie echt avontuurlijk is ingesteld, bouwt zijn eigen vlot. In Branäs, zo’n 180 kilometer ten noorden van Karlstad, liggen tientallen stammen te wachten op de echte bikkels. Niks hamer en spijkers; met touwen wordt het vlot aan elkaar geknoopt.
Gelukkig verleent een ervaren instructeur van Vildmark i Värmland bijstand. Voordat het bouwen begint, laat-ie zien welke knopen nodig zijn om de 3 meter lange stammen stevig bij elkaar te houden. Houd met het plannen van de tocht wel rekening op een dag extra: de constructie van het vaartuig neemt de nodige tijd in beslag.
Wie van plan is verschillende dagen op z’n vlot te vertoeven, zet er gewoon zijn tent op. En omdat wildkamperen in Zweden is toegestaan, is slapen op de oever geen enkel probleem. Aan de rivier liggen ook diverse campings, die berekend zijn op het aanmeren van de vlotten.
De Klarälven afzakken per vlot is niet alleen een unieke natuurervaring, maar ook een perfecte manier om te onthaasten en de stress van alledag kwijt te raken. Alles gaat met de snelheid van het water.
Met beperkte middelen dicht bij de natuur jezelf een of meerdere dagen zien te redden op een paar vierkante meter hout. Het is juist dat primitieve dat de vlottentocht tot een geweldig avontuur maakt.
www.sverigeflotten.com; www.vildmark.se.
Muggenspray en zonnebrand
Een vlottentocht over de Klarälven vraagt wel enige voorbereiding. Een goed humeur is een eerste vereiste. Zeker voor wie met verschillende personen een meerdaagse trip onderneemt. Een paar vierkante meter hout biedt immers weinig ruimte voor privacy.
Als dat is geregeld, zijn muggenspray en zonnebrandcrème de volgende onmisbare elementen. Langs het water duiken vooral ’s avonds veel muggen op. Zomers Zweden kent hete dagen met veel zon. Maar het weer kan ineens omslaan. Dan zijn regenkleding en een warme trui geen overbodige luxe.
De kosten voor de huur van een kant-en-klaar vlot variëren van 82 euro (prijzen voor volwassenen) voor een dagtocht tot 165 euro voor twee dagen. Meerdaagse tochten beginnen bij 220 euro. Kampeermateriaal en proviand zijn tegen meerprijs bij te boeken. De prijzen voor een zelfbouwvlot liggen iets lager.
De Klarälven stroomt grotendeels paralel aan autoweg 62, die van Karlstad de provincie Värmland doorkruist richting Noorwegen. Een veelgebruikte route naar de regio is de nachtboot vanuit het Duitse Kiel naar Göteborg. Die vertrekt om 19.00 uur en komt de volgende dag rond 9.00 uur aan in de Zweedse havenstad. Vandaar is het met de auto een kleine vier uur naar Karlstad.
Tijdens de tocht over de Klarälven komen verschillende interessante plekken voorbij, waaronder de grootste houten kerk van Zweden in Dalby en de imposante waterval in Brattfället.
Accommodatie in de regio is ruimschoots voorhanden. Op campings of in een van de vele ”stugor”, de blokhutten die overal te huur zijn.
Wildkamperen mag in Zweden, mits je je aan de regels houdt. Die komen er vooral op neer dat kampeerders geen overlast veroorzaken, oppassen met kampvuur en hun rommel netjes opruimen.
Grotere kaart weergeven