Vooral veel over prins Bernhard in archief
DEN HAAG (ANP) – Prins Bernhard vormt de hoofdmoot van het koninklijke deel van de honderden meters archiefstukken die het Nationaal Archief in Den Haag deze week openbaar heeft gemaakt. Mappen vol zijn er te vinden over de echtgenoot van koningin Juliana, over de periode 1941 tot en met 1979.
Zo zijn de tot begin dit jaar vertrouwelijke gesprekken te raadplegen van de Commissie van Drie, die onderzoek deed naar de Lockheed–steekpenningenaffaire rond Bernhard. Er is nu ook veel correspondentie binnen het kabinet over de prins en tussen Bernhard en de minister–presidenten openbaar geworden.Privézaken en ook de vermeende ’stadhoudersbrief’ is er niet te vinden. Volgens sommige historici zou de prins een brief aan Hitler hebben geschreven waarin hij aanbiedt om in Nederland als stadhouder op te treden als de Duitsers de bezetting zouden opgeven maar bewijs dat deze brief bestaat, is er nog altijd niet.
Vooral het reisgedrag van de prins komt veelvuldig aan de orde in de documenten. In mei 1946 schrijft Bernhard aan de premier dat hij als bevelhebber van de strijdkrachten graag aanwezig wil zijn bij de atoombomproeven die de VS uitvoeren in de Stille Oceaan. „U zoudt er mij werkelijk een ongelooflijk groot plezier mee doen", schrijft hij. „Dit is een kans, die men maar één keer krijgt, tenminste dat hoop ik!"
Bernhards particulier secretaris meldde in 1957 een probleem met een reis naar Liberia. Het Dakota–regeringsvliegtuig raakte te zwaar belast met alle munitie en geweren die meegaan voor een jachtpartij in Oost–Afrika daarna. De prins kwam zelf met een oplossing: hij en de adjudant reizen met het regeringsvliegtuig, het gevolg reist met Air France.
Uit de archiefstukken blijkt dat premier Dries van Agt in 1979 erg ongelukkig was met het uniform dat Bernhard droeg bij de begrafenis van Lord Mountbatten in Londen. Na het Lockheed–schandaal zou de prins niet meer in uniform verschijnen. Voor de rouwdienst maakte Van Agt destijds officieel ’een uitzondering’. Het leidde tot een rel.
Van Agt riep de prins in brieven tevergeefs op af te zien van het dragen van het uniform, zo blijkt nu. De premier maakte er „ernstig bezwaar" tegen. „Ik vrees dat de positie van de koningin en haar Huis zal worden geschaad".