De laatste dertig jaar maakte Rotterdam slechts in het begin van de jaren tachtig één keer melding van een grotere daling (9 procent). Destijds leverde de overslag in Rotterdam vier jaar achtereen in. Voor Antwerpen volgde het verlies op een periode van zeven jaar van recordstijgingen. De economische crisis is de voornaamste reden van de lagere overslag.„Gezien de omstandigheden mogen we niet ontevreden zijn”, meldde president-directeur Hans Smits van het Havenbedrijf Rotterdam niettemin. De topman ging eerder uit van een daling met 10 procent.

„Na het dieptepunt in het tweede kwartaal trekt de overslag elke maand een stukje aan en vrijwel alle investeringsprojecten lopen door.” Rotterdam doet het bovendien beter dan de grote concurrenten, benadrukte Smits.

De aanvoer kromp het afgelopen jaar met 13 procent tot 272 miljoen ton, terwijl de afvoer met 5 procent toenam tot 113 miljoen ton.
Rotterdam zag de overslag van bijna alle goederensoorten in de min duiken. Uitschieter was de overslag van ertsen en schroot. Deze halveerde bijna. In Antwerpen was de daling in deze sector nog scherper: 65 procent. Dat komt door de sluiting van hoogovens in Duitsland en de teruggevallen staalproductie in Europa.

Alleen de overslag van minerale olieproducten (bijvoorbeeld gasolie) ontwikkelde zich met een plus van 23 procent in Rotterdam positief. Een dergelijke uitzondering was er in Antwerpen niet.

Smits hoopt volgend jaar weer de grens van 400 miljoen ton te kunnen doorbreken, hetgeen een groei betekent van 3 procent. Hij denkt dat de haven in twee, drie jaar weer op het niveau van 2008 kan zijn.

Al erkent hij dat er voor de sector containers een langere hersteltijd, mogelijk vijf tot zeven jaar, nodig zal zijn. De crisis heeft de haven van Rotterdam dit jaar 800 tot 1000 arbeidsplaatsen gekost.

Ondanks de neergang blijven Rotterdam en Antwerpen de havens nummer een en twee van Europa. Smits stelde dat Rotterdam zijn leidende positie ten opzichte van Antwerpen en Hamburg heeft versterkt.

Het havenbedrijf geeft rederijen al tijden forse kortingen om het verkeer te verschuiven van de andere havens naar Rotterdam. Mede
daardoor is de concurrentiepositie van Rotterdam ten opzichte van andere West-Europese havens versterkt, stelde topman Smits.
Van samenwerking tussen beide havens zal de komende jaren geen sprake zijn. Rotterdam en Antwerpen zouden daar voordeel van hebben, zei Smits. Maar hij ziet weinig mogelijkheden. „Maar we zijn zo vaak afgewezen dat ik het somber inzie.”

Groene politieke partijen in beide havensteden hebben in het verleden aangedrongen op samenwerking en zelfs op een fusie. Antwerpen staat argwanend ten opzichte van samenwerking. De Belgen hebben eerder dit jaar Nederland verweten het uitdiepen van de Westerschelde te traineren om de haven van Antwerpen te dwarsbomen en Rotterdam te bevoordelen.