Jama, een lange man in lichtgrijs pak, is niet mismoedig over de toekomst van zijn land. Hij legt zijn hand berustend op de schouder van zijn gesprekspartner. „Als de internationale gemeenschap nu eens zou beginnen met de opbouw van Puntland”, oppert hij. „Wij hebben een goed bestuur. Dat is de belangrijkste voorwaarde. Als Puntland floreert, ziet de rest van Somalië hoe het kan. Goed voorbeeld doet goed volgen.”Jama was onlangs in Den Haag voor een conferentie van de Somalische gemeenschap in Nederland. Hij erkent dat de piraterij in zijn land een groot probleem is, maar toch spreekt hij van een verschijnsel in zijn beginstadium. „De mensen hebben banen nodig. Dan is het tij nog te keren”, zegt hij overtuigd. „Daarvoor hebben we echter wel geld nodig.”

Met piraterij valt zeer veel geld te verdienen, met een gewone baan niet. Waarom zou een piraat de overstap maken?

„Ik weet zeker dat als mensen hun eigen stukje grond hebben om op te werken, ze daaraan de voorkeur geven. Piraterij is een gevaarlijk beroep.”

En dan komt de buurman langs en zegt dat hij met piraterij duizenden dollars per kaping opstrijkt.

Jama schudt resoluut zijn hoofd. „Nee, een Somaliër blijft veel liever bij zijn gezin. Als hij maar werk heeft. Bovendien heeft piraterij ook sociaal gezien vervelende consequenties. Het komt voor dat piraten buiten de familie worden gesloten. Families weigeren vaak hun dochters uit te huwelijken aan mannen die connecties met piraten hebben.”

Er zouden verbanden liggen tussen piratengroepen en al-Qaida.

„In sommige gevallen is dat zo. Doordat er geen effectieve grensbewaking in Zuid-Somalië is, kunnen sympathisanten van al-Qaida gemakkelijk het land binnenkomen om onze bevolking te beïnvloeden. De meeste Puntlanders keren zich echter tegen radicale elementen.”

Wat doet de Puntlandse regering om piraterij terug te dringen?

„Sinds februari dit jaar hebben we meer dan 300 verdachten van piraterij opgepakt en 62 van hen veroordeeld. Ook hebben we de veiligheidstroepen gereorganiseerd. In de grote steden werpt de politie regelmatig wegblokkades op.

Daarnaast pakken we het probleem ook op sociaal niveau aan. We voeren gesprekken met imams, die vervolgens de daden van piraten afkeuren. Ook waarschuwen we de meisjes voor piraten. We drukken hun op het hart niet met piraten te trouwen, omdat daar alleen maar ellende van komt.”

Denkt u dat er snel effect te bereiken is?

„Stel, je wilt een tuin aanleggen. Je hebt de grond gekocht, maar moet die nog prepareren, daarvoor is tuingereedschap nodig, zaad, kunstmest et cetera. Dat is de situatie waarin Puntland zich bevindt. We hebben een effectieve regering, maar de economie moet nog worden opgebouwd, er moeten nieuwe banen worden gecreëerd en de veiligheid moet verbeterd. Dat lukt allemaal echter niet zonder geld.”

Wie zal dat betalen?

„We hebben hulp van buitenaf nodig. Vergeet niet dat we ook nog eens een half miljoen vluchtelingen hebben. Velen van hen komen uit Zuid-Somalië, maar sommigen ook uit landen als Tanzania. We hebben iemand nodig om ons in het proces te begeleiden.”

Vijftien pogingen van buitenaf om de problemen in Somalië op te lossen, zijn op niets uitgelopen. Landgenoten van u hier in Nederland zeggen: Het is uw taak als regering de toestand op te lossen, en niet die van de internationale gemeenschap.

Jama gaat rechtop zitten. „Ja, dat is onze taak. Maar het probleem bij alle eerdere internationale interventies was dat van bovenaf werd bepaald wat er moest gebeuren. Het moet echter van onderop komen. We moeten zelf bedenken wat nodig is. Dat moet echter wel van buitenaf versterkt worden. Wij hebben de middelen niet.”

Welke oplossing zou u voorstellen voor een goed bestuur van heel Somalië?

„De enige manier waarop het land geregeerd kan worden is door een federale regering. Iedere regio moet zijn eigen problemen oplossen. En dan moeten er niet een paar mensen naar een hotel in Djibouti (waar de huidige overgangs­regering tot stand is gekomen, MW) gevlogen worden voor onderhandelingen, waarna er een regering wordt aangesteld.

Het moet net als in Puntland helemaal van onderop komen. De Somaliërs moeten zelf bepalen hoe een regio eruitziet.”

Gaat dat lukken?

„Mensen uit verschillende regio’s, met dezelfde taal en gebruiken, moeten bij elkaar komen en zich afvragen wat hun prioriteiten zijn, wat ze willen. Dan creëer je een basis voor de wederopbouw.”

De verhouding tussen de zelfbesturende regio’s Puntland en Somaliland is tamelijk gespannen.

„Ach nee”, zegt Jama. „Dat is onzin. We hebben als regio’s dezelfde problemen en die moeten we samen oplossen. We moeten op een verstandige manier met elkaar omgaan en dat doen we.”