Volgens de baas van de VN-vluchtelingenorganisatie zullen vluchtende Irakezen vooral naar Turkije en Iran trekken. De VN zijn bezig met voorbereidingen voor de opvang van ongeveer 600.000 mensen, aldus de Nederlandse oud-premier tijdens zijn bezoek aan Afghanistan, waar hij verscheidene vluchtelingenkampen heeft bezocht en gesprekken heeft gevoerd met een aantal krijgsheren in Noord-Afghanistan over het beëindigen van de onderlinge gevechten.

Lubbers zegt dat de VN de hulp nodig hebben van de internationale gemeenschap voor de opvang van Iraakse vluchtelingen. „We hebben noodvoorraden aangelegd en tenten en medicijnen klaarliggen voor de opvang van de eerste mogelijke stroom vluchtelingen, maar ons budget is te beperkt om op grote schaal voorbereidingen te treffen voor een oorlog die misschien niet eens plaats gaat vinden”, aldus Lubbers. Volgens Lubbers is in de eerste week van een mogelijke Irak-crisis 60 miljoen dollar nodig voor de opvang van vluchtelingen.

De ex-premier heeft zondag de internationale gemeenschap ook meer financiële steun gevraagd voor de terugkeer van vluchtelingen naar Afghanistan. Volgens Lubbers is daar in 2003 195 miljoen dollar voor nodig en is tot nog toe maar 16 miljoen dollar ter beschikking gesteld. In 2003 zullen 1,2 miljoen Afghaanse vluchtelingen naar hun vaderland terugkeren vanuit Pakistan, Iran en Tadzjikistan.

Lubbers bezocht Afghanistan in het kader van een tiendaagse reis door de regio.

De hoogste baas van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR bracht zijn vierde bezoek aan Afghanistan sinds hij de functie aanvaardde in 2001. Lubbers verklaarde veel vooruitgang te zien in de positie van Afghanen in Afghanistan. Volgens hem repatrieerde de UNHCR in 2002 meer dan 2 miljoen Afghaanse vluchtelingen. Velen van hen zijn inmiddels terug in hun geboorteland, maar bivakkeren in kampen omdat zij bang zijn terug te keren naar hun geboortestreek.

Lubbers stelde dat de UNHCR voor 2003 zijn plannen heeft aangepast. Men wil 1,2 miljoen vluchtelingen helpen terugkeren en daarnaast voorwaarden scheppen voor een wezenlijke nieuwe toekomst voor de gerepatrieerden, zodat zij niet in de interne vluchtelingenkampen terechtkomen of zich allemaal in Kabul vestigen. Hiervoor heeft de UNHCR voor 2003 195 miljoen dollar nodig, waarvan tot dusver nog slechts 16 miljoen is binnengekomen. „Ik zal nogmaals een brief naar onze donoren sturen om hun te vragen meer geld beschikbaar te stellen”, beloofde Lubbers.

Belangrijkste agendapunt was zijn bezoek aan de noordelijke stad Mazar-i-Sharif, waar de UNHCR in samenwerking met het VN-bureau voor Afghanistan betrokken is bij het politieke spel tussen de Afghaanse regering en de plaatselijke militaire commandanten. Lubbers voerde uitgebreide besprekingen met alle betrokkenen in Mazar. Hij stelde waarborgen te hebben gekregen dat terugkeer voor de vluchtelingen uit de vier noordwestelijke provincies mogelijk is. Tot dusver durfden vluchtelingen niet terug, omdat er een feitelijke anarchie heerste. Lubbers benadrukte dat de veiligheidssituatie wat hem betreft geen reden was Afghanen in het buitenland te adviseren voorlopig nog te wachten met terugkeren. „Repatriëring is juist een instrument van de wederopbouw. Hoe meer Afghanen terug naar huis komen, des te groter wordt het draagvlak voor vrede, veiligheid en ontwikkeling.”

Gevraagd naar de ontwikkelingen in Irak en de mogelijke betrokkenheid van de UNHCR bij een vluchtelingenprobleem in de regio, verklaarde Lubbers dat de organisatie op alle eventualiteiten is voorbereid. „We hopen dat een militair conflict kan worden voorkomen. Maar Saddam Hussein kennende, is het belangrijk voor alle landen in de regio, en voor de islamitische wereld als geheel, dat hij wordt ontwapend. We kunnen een oorlog niet uitsluiten.”