Met dank aan Tineke
Zaterdag 12 december, een spannende dag. Samen met enkele collega’s al vroeg naar Zwolle om de uitreiking van de Balans Award 2009 mee te maken. En dat niet zomaar: we zijn genomineerd! Balans is de landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren of gedrag, zoals ADHD, dyslexie, het syndroom van Asperger en PDD-NOS. In 2005 heeft de vereniging de Balans Award ingesteld als prijs voor het voorbeeld van goede samenwerking tussen ouders en onderwijs. Ouders of scholen die hun waardering willen uitspreken over de onderlinge samenwerking kunnen een nominatie insturen voor de Balans Award. Dit jaar waren er 35 inzendingen.
AspergerOnze school is onder de genomineerden. De site (balansdigitaal.nl) vermeldt dat de nominatie afkomstig is van een ouder van een zoon met asperger. Als toelichting is een citaat opgenomen: „De school zorgt niet alleen voor alle faciliteiten die onze zoon nodig heeft (coach, ambulante begeleider, gesprekken), maar kijkt ook verder: in het kader van passend onderwijs hebben ze een zorgklas waar hij nu ook in terecht kan. Het contact met de ouders is super. Het College heeft hart voor de kinderen. Al twee jaar zijn wij dik tevreden. Een superschool!”
Dat geeft een goed gevoel. Wie zou niet trots zijn op z’n school bij zo’n dik openbaar compliment. Dat nog overgenomen wordt door de jury ook. Want we zijn niet alleen genomineerd, we horen bij de finalisten! Vandaag horen we of we de prijs krijgen. Natuurlijk hopen we dat. Maar als het anders loopt, is het ook goed. Want het compliment is op zichzelf al een prijs.
Zorgklas
De behoefte aan specifieke leerlingenzorg neemt snel toe. Er is geen klas meer zonder leerlingen met een specifieke zorgbehoefte. Meestal volgen ze ‘gewoon’ onderwijs en krijgen ze ernaast de nodige begeleiding. Uit het rugzakje of uit het zorgbudget van de school. Soms gaat het niet in de ‘gewone’ klas en moet er maatwerk worden geleverd. Zo zitten er leerlingen in speciale trajectgroepen. Dat zijn aparte groepen van maximaal acht leerlingen met een aangepast programma. Plaatsing in een trajectgroep is vaak bedoeld voor langere tijd. De stap terug naar het reguliere onderwijs wordt maar zelden gemaakt. Daarnaast zijn er ook leerlingen die zo veel zorg nodig hebben dat ze niet alle vakken kunnen volgen, maar wel in staat zijn om toegerust te worden om straks weer in het reguliere traject in te stappen. Daarvoor hebben we dit jaar speciale zorgklassen ingericht. Klein, dus ruimte voor extra aandacht.
Zorg en onderwijs, ze hebben altijd al bij elkaar gehoord. Maar dan wel in balans. De laatste jaren dreigt die balans door te slaan, richting zorg. Met alle gevolgen voor de docenten: minder tijd voor de leerstof, geen grip op de klas, werkdruk… Waar is het einde van deze ontwikkeling? Verdrinken we er niet in?
Die gevoelens leven ook op het ministerie. Recent schreef deze krant uitgebreid over passend onderwijs, het overheidsinitiatief om scholen te verplichten voor alle leerlingen een passende plaats te garanderen, in de eigen organisatie of elders. Hierdoor worden de scholen gedwongen werk te maken van echte leerlingenzorg en wordt voorkomen dat ouders en leerlingen van het kastje naar de muur worden gestuurd.
Uitkering
Inmiddels is sprake van een koerswijziging. De zorgproblematiek neemt zo dramatisch toe dat de kosten niet meer beheersbaar zijn. En de vraag rijst: stigmatiseren we jongeren niet te snel en te vroeg? De staatssecretaris schreef aan de Tweede Kamer de volgende veelzeggende zin: „Steeds meer kinderen in het schemergebied tussen eenzelvig en licht autistisch, tussen druk en ADHD krijgen het stempel speciaal. Die indicatie betekent meer geld voor zorg. Maar een indicatie betekent ook een stigma. Te gemakkelijk verdwijnen leerlingen richting een levenslange uitkering.”
Als school willen we goede zorg bieden. Daar gaan we voor. Dat blijkt wel uit de nominatie. Die hebben we overigens niet te danken aan de faciliteiten die de school biedt, maar aan mentor Tineke en haar collega’s: zorgcoördinatoren, coaches, betrokken vakdocenten. Zij maken niet alleen het onderwijs voor de klas, ze hebben ook oog voor de leerling en aandacht voor zijn problematiek.
Goed dat we zorg hoog in het vaandel hebben. Dat hoort bij onze identiteit: aandacht voor elkaar. Niemand loslaten. En: elke leerling mag er zijn, met de gaven die God hem gaf. Zeker uitbouwen, zou ik zeggen. Maar wel gedachtig aan de waarschuwing van de staatssecretaris: niet te snel een stigma, zo lang mogelijk in de klas. Dat vraagt veel van docenten. Ook een omslag in denken: niet je vak maar de leerling staat centraal.
Vandaag eerst naar Zwolle. Met dank aan Tineke en haar collega’s. Voor inzet en creativiteit. En met veel vertrouwen voor de wijze waarop we de uitdaging van de toekomst aangaan: zorg bieden op maat, liefst door de eigen docent en in de veilige setting van de normale klas. Om zorgleerlingen voor te bereiden op een volwaardige en zelfstandige plaats in de samenleving. De plaats die God voor hen heeft beschikt.
Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl.
