„Nog meer wantrouwen onder christenen”
Dat de euthanasieregels worden omzeild door hoge doses slaapmiddelen en morfine toe te dienen, verbaast hem allerminst. „Veel artsen hebben euthanasie principieel aanvaard en dan is het verleidelijk de grenzen op te rekken”, zegt prof. dr. Henk Jochemsen van het Lindeboom Instituut.
Hij reageert op de uitzending van het tv-programma Reporter donderdagavond. Daaruit zou blijken dat er steeds vaker illegaal euthanasie wordt toegepast. Artsen geven in zo’n geval aan dat ze de bedoeling hebben de pijn te bestrijden, terwijl ze in werkelijkheid de dood willen bewerkstelligen.
Jochemsen analyseert dat er twee bewegingen gaande zijn. „Er is een duidelijke ontwikkeling dat artsen euthanasie weten te voorkomen door palliatieve zorg toe te passen. De kennis op dit gebied is enorm toegenomen. Dat is op zich zeer positief. Artsen zijn niet opgeleid om te doden. Euthanasie ervaren ze vaak als zeer belastend. Oorzaak en gevolg zijn heel direct.”
Tegelijkertijd dient zich een ontwikkeling aan die een tegenovergestelde uitwerking heeft: de toegenomen mondigheid van de patiënt. „Die denkt dat hij recht heeft op euthanasie. Het mag nu, dus denkt de patiënt dat hij het van de arts mag eisen. En anders denkt de familie dat wel. Artsen komen hierdoor steeds vaker onder druk te staan.”
Jochemsen sluit niet uit dat artsen in zulke situaties hoge doses morfine of dormicum inzetten waardoor de dood versneld intreedt en aan de wens van de patiënt is voldaan. „Psychisch is het voor een arts minder belastend dan het toedienen van een euthanaticum. Hij zit ook niet met lastige vragen van een toetsingscommissie. Het zou me niet verbazen als het in de praktijk vaak op die wijze gaat. Dat bij de toetsingscommissies alleen de gevallen terecht zouden komen waarbij volgens de regels is gewerkt, viel te voorzien. Eerdere onderzoeken geven dat ook aan. Er is zodoende een enorm grijs gebied ontstaan.”
Ook de term ”terminale sedatie” wordt volgens Reporter gebruikt om euthanasie te verhullen.
Jochemsen: „Dat zou een slechte zaak zijn. Terminale sedatie is onder voorwaarden een verantwoord alternatief voor euthanasie, met name bij patiënten die in de laatste fase onhoudbare pijn hebben. Je kunt dan met medicijnen hun bewustzijn terugdringen. Het overlijden zal mogelijk iets dichterbij worden gebracht omdat patiënten dan niet meer eten of drinken, maar dat is niet de intentie. Die is verlichting van het lijden. Dat vind ik in de allerlaatste fase goed te verdedigen. Niet wanneer het als verkapte vorm van euthanasie wordt toegepast. Dan is de intentie te doden. Dan zal een arts een dodelijke dosis geven. Daar heb ik ernstige bezwaren tegen.”
Christelijke verpleeghuisartsen maken melding van huiver onder hun patiënten voor pijnbestrijding. Die huiver zal nu alleen maar worden versterkt.
„Dat vrees ik ook. Het wantrouwen onder christenen zal alleen maar toenemen. Mensen denken soms dat een arts stiekem euthanasie wil toepassen zodra hij het woord morfine noemt. Dat is een vervelend effect van de euthanasiediscussie. Morfine is op zich een fantastisch middel tegen pijn. Bij normale doses kan het bij patiënten langere tijd worden toegediend.”
Wat is er tegen illegale euthanasie te doen?
„Als vast komt te staan dat het tv-programma op feiten berust, zou in de eerste plaats de artsenorganisatie KNMG haar leden moeten oproepen elkaar aan de voorgeschreven procedure te houden. Misschien moet ook de positie van verpleegkundigen worden versterkt. Zij zijn bij uitstek degenen die bij verkapte euthanasie kritische vragen zouden moeten stellen.”