Buitenland

Demjanjuk ontkomt toch niet aan proces

MUNCHEN (ANP) – Meer dan zestig jaar lang wist ex–nazi John Demjanjuk (89) op vrije voeten te blijven. Maandag begint in Duitsland een nieuwe strafzaak tegen hem, waardoor hij mogelijk alsnog in de cel belandt. Demjanjuk zou als bewaker van het nazivernietigingskamp Sobibor medeplichtig zijn aan de moord op zeker 29.000 joden.

26 November 2009 11:16Gewijzigd op 14 November 2020 09:14
MUNCHEN – Meer dan zestig jaar lang wist ex–nazi John Demjanjuk (89) op vrije voeten te blijven. Maandag begint in Duitsland een nieuwe strafzaak tegen hem, waardoor hij mogelijk alsnog in de cel belandt. Demjanjuk zou als bewaker van het nazivernietiging
MUNCHEN – Meer dan zestig jaar lang wist ex–nazi John Demjanjuk (89) op vrije voeten te blijven. Maandag begint in Duitsland een nieuwe strafzaak tegen hem, waardoor hij mogelijk alsnog in de cel belandt. Demjanjuk zou als bewaker van het nazivernietiging

Demjanjuk werd in 1920 als Ivan geboren in Oekraïne, dat toen deel uitmaakte van de Sowjet–Unie. Vanaf 1940 diende hij in het Rode Leger. Twee jaar later werd hij krijgsgevangen gemaakt door Duitse troepen. Wat hij daarna deed, tot het einde van de oorlog, is de kern van de rechtszaak die maandag begint. Zelf zegt Demjanjuk dat hij twee jaar doorbracht in krijgsgevangenschap en in 1944 onder dwang lid werd van een militaire eenheid die door de nazi’s werd gefinancierd.De Verenigde Staten, waar hij enkele jaren na de oorlog naartoe was gevlucht, geloofden hem aanvankelijk. In 1958 werd Demjanjuk Amerikaans staatsburger. Hij vestigde zich in Cleveland en werd monteur in een autofabriek van Ford. Jarenlang leefde hij een onbekommerd bestaan.

Eind jaren zeventig kwam de naam van Demjanjuk echter weer naar voren. In het onderzoek naar een kampbewaker hadden ooggetuigen Demjanjuk op foto’s herkend. Hij zou de beruchte ’Ivan de Verschrikkelijke’ zijn geweest, de bewaker van de nazivernietigingskampen Treblinka en Sobibor. De Amerikaanse rechter oordeelde dat Demjanjuk had gelogen toen hij een verblijfsvergunning had aangevraagd. Demjanjuk raakte daardoor zijn Amerikaanse staatsburgerschap kwijt.

Omdat geen enkel land Demjanjuk wilde opnemen, bleef hij vijf jaar lang in de VS. In 1986 werd hij echter uitgeleverd aan Israël, waar hij na een jarenlang proces werd veroordeeld voor misdaden tegen de menselijkheid, misdaden tegen het joodse volk en oorlogsmisdaden. Hij kreeg de doodstraf opgelegd.

Vijf jaar later nam het Israëlische Hooggerechtshof echter de argumenten van Demjanjuks advocaten over dat er sprake was van een persoonsverwisseling. Op basis van verklaringen van andere ex–bewakers en gevangenen zou zijn gebleken dat de achternaam van ’Ivan de Verschrikkelijke’ niet Demjanjuk, maar Martsjenko was geweest.

De monteur keerde terug naar de VS en kreeg zijn Amerikaanse paspoort terug. In 1999 werd hij echter opnieuw aangeklaagd. Demjanjuk zou dan weliswaar niet Ivan de Verschrikkelijke zijn geweest in Treblinka, maar wel degelijk bewaker in Sobibor en Maidanek, twee andere vernietigingskampen. Een rechter stelde de openbaar aanklager in het gelijk en in 2004 raakte Demjanjuk opnieuw zijn paspoort kwijt.

De VS wilde hem uitleveren aan zijn geboorteland Oekraïne. Demjanjuk vocht succesvol zijn uitzetting aan. Hij zei bang te zijn in de Oekraïne te worden gemarteld. Toen vroeg Duitsland om zijn uitlevering. Demjanjuk verzette zich lang, maar dat mocht niet baten: in mei werd hij naar Duitsland overgebracht.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer