Wat is koolstofdioxide?Koolstofdioxide of CO2 is een kleurloos en reukloos gas dat van nature in de atmosfeer voorkomt. Mensen en dieren ademen het gas uit, terwijl planten het gas opnemen en gebruiken voor hun groei.

Wat is het probleem met CO2?

Het evenwicht tussen uitscheiding en opname van koolstofdioxide is verstoord sinds de Industriële Revolutie. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn het grootschalige gebruik van fossiele brandstoffen en de wereldwijde ontbossing.

Vanaf de Industriële Revolutie nam de concentratie CO2 toe van ongeveer 0,028 procent tot ongeveer 0,039 procent nu, en zij stijgt nog steeds.

De toename van de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer speelt hoogstwaarschijnlijk een belangrijke rol bij de opwarming van de aarde.

Waarom wordt CO2 ondergronds opgeslagen?

Om de toename van koolstofdioxide in de lucht te beperken, wil Shell de CO2 die bij de raffinaderij in Pernis vrijkomt, per pijpleiding naar Barendrecht transporteren en in lege aardgasvelden injecteren voor permanente opslag, met de zogenaamde CCS-technologie – Carbon Capture and Storage.

Met deze techniek blijft gebruik van fossiele brandstoffen mogelijk. Deze manier van werken heet ook wel ”schoon fossiel”. Toepassing van schoon fossiel kan extra tijd geven om de technieken van duurzame energie en kernfusie verder te ontwikkelen.

Is ondergrondse opslag van CO2 noodzakelijk?

„Ja”, meent dr. Karl Heinz Wolf, universitair hoofddocent petrofysica aan de TU Delft. „Ik ben het er helemaal mee eens dat we primair moeten inzetten op schonere energiebronnen, maar dat lukt niet van vandaag op morgen. De eerstkomende zeventig jaar zullen we kolen, olie en gas nog hard nodig hebben.”

Waarom zou ondergrondse opslag van CO2 niet gevaarlijk zijn?

Volgens Wolf is allang bekend wat de effecten zijn van het injecteren van kooldioxide in de bodem. „Dat leidt tot mineraalvorming. Die gaan ruimte innemen; andere al bestaande mineralen worden daardoor wat brosser. Erg is dat allemaal niet. Wat we alleen nog niet precies weten, is de mate waarin het op de zeer lange termijn gebeurt.”

Wolf vindt dat mensen onnodig bang gemaakt zijn door de media en de lokale politiek. De angst in Barendrecht is volgens Wolf het resultaat van onbekendheid met de materie. „Een lek in een CO2-pijp is qua gevaar niet te vergelijken met een defect in een chloorleiding. Het methaan dat nu uit de gasvelden bij Barendrecht komt, is vele malen gevaarlijker dan dat CO2 ooit zal zijn. Ik vind het een non-discussie.”

Waarom zou ondergrondse opslag van CO2 wel gevaarlijk kunnen zijn?

Prof. dr. ir. Krijn de Jong, hoogleraar anorganische chemie en katalyse aan de Universiteit Utrecht, vindt dat aan de opslag van kooldioxide meer bezwaren dan voordelen kleven: de techniek kost extra energie, de CO2-reservoirs vragen blijvend toezicht; in tegenstelling tot aardgas reageert CO2 met ondergrondse gesteenten, cement en leidingen.

Bovendien: zou het gas per ongeluk vrijkomen, dan kan het een verstikkingsdrama veroorzaken, omdat het gas zich als een metersdikke deken in de buurt van het lek verspreidt.

Zijn er al eens ongelukken gebeurd met CO2?

Bij een ramp met CO2 in Kameroen zijn in 1986 zo’n 1800 mensen omgekomen en hebben duizenden stuks vee het leven gelaten.

Uit de blusinstallatie van de lakfabriek van de firma Dyrup in Mönchengladbach kwam vorig jaar CO2 vrij. Ter plekke moesten meerdere mensen worden gereanimeerd; één moest naar de intensive care.