De politieke leiders van de 27 lidstaten schuiven om zes uur in Brussel aan voor een extra top. Eindelijk wellicht dan toch besluitvorming. De Zweedse premier Fredrik Reinfeldt, die deze maanden de scepter zwaait over de Unie, heeft zijn collega’s uitgenodigd voor een werkdiner. Tussen het voorgerecht en het toetje probeert hij zaken te doen.Zo’n etentje kan flink uitlopen. In 1998 organiseerde toenmalige EU-voorzitter Blair een lunch om een beslissing te nemen over wie de baas zou worden van de Europese Centrale Bank. Wat vroeg in de middag begon, eindigde pas na middernacht. Urenlange onderhandelingen waren nodig om een uitweg te vinden uit de impasse rond Duisenberg en Trichet. Ditmaal houden velen rekening met eenzelfde scenario.

Het draait om twee prestigieuze banen die voortvloeien uit het Verdrag van Lissabon. Dat treedt per 1 december in werking en dan moet dus in de vacatures zijn voorzien. De regeringsaanvoerders stellen een vaste voorzitter aan voor een termijn van 2,5 jaar, in de volksmond een president. Die „leidt en stimuleert de werkzaamheden van de Europese Raad en zorgt voor samenhang en consensus”, luiden de summiere bepalingen. Wat het precies gaat inhouden, zal mede afhangen van de invulling die de verkozene eraan geeft.

Verder krijgt de EU een ‘opgewaardeerde’ hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid, een soort minister van Buitenlandse Zaken. Die is tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie. Mogelijk beschikt hij in de praktijk over meer invloed dan de president.

En dan is er nog een derde job te vergeven, die van secretaris-generaal van de raad van ministers. Maar dat betreft een ambtelijke functie, met daardoor minder publiciteit eromheen.

Al heel lang doen speculaties de ronde over de bezetting van de posten. Aanvankelijk zag het er immers naar uit dat ‘Lissabon’ zo’n jaar eerder van kracht zou worden. Eerst veroorzaakte de negatieve uitslag van het referendum onder de Ieren, in juni 2008, vertraging. Op 2 oktober jongstleden stemden zij alsnog in met de bestuurlijke hervormingen. Vervolgens blokkeerde Tsjechië de voortgang. Daar had het constitutionele hof een klacht in behandeling en kwam president Klaus met aanvullende voorwaarden op de proppen.

Vanaf het begin was de Britse oud-premier Tony Blair in beeld om de hoofdprijs in de wacht te slepen. De ervaring leert echter: wie vroeg meedingt, haalt het meestal niet. Er is dan namelijk tijd om allerlei minpunten over betrokkene te verzamelen. En wie heeft die niet?

Rond de herfsttop van drie weken geleden werd duidelijk dat hij onvoldoende steun geniet. Hij is te nauw verbonden met het tijdperk-Bush en met de oorlog in Irak. Het leek erop dat dit de weg effende voor Balkenende. Kort erna nam echter zijn Belgische ambtgenoot, eveneens een christendemocraat, de rol van voornaamste gegadigde over.

Van Rompuy (62) is erin geslaagd politieke rust te brengen in zijn land. Hij lijkt een goede bruggenbouwer. Voorts onderscheidt hij zich als een politicus zonder een scherp profiel. Zo iemand willen Merkel en Sarkozy juist. Zij voelen niets voor een ambitieuze persoon die hen straks voor de voeten loopt.

Maar het hangt vooral af van wat hun collega Brown doet. Britten hebben het niet zo op Belgen als het om Europa gaat. Zij vinden die te federalistisch. Vraag het Dehaene en Verhofstadt. Die ervoeren dat in het verleden toen zij in de race waren om chef van de Europese Commissie te worden. De pers in het VK schildert ook Van Rompuy af als een „eurofiel.”

Voor de post in de buitenlandsector circuleren tal van namen. Enkele kanshebbers: de Britse minister Miliband, al zegt hij zelf geen interesse te hebben, diens landgenote en huidig Eurocommissaris Ashton, en de Italiaan D’Alema. Alle drie zijn sociaaldemocraat.

Behalve over de benoemingen, dient er spoedig eveneens duidelijkheid te komen over de toewijzing van de portefeuilles in de te formeren Europese Commissie. Officieel is dat een taak van de voorzitter, Barroso, maar de verdeling zal vanavond in de onderhandelingen ongetwijfeld mee een rol spelen. Brown hield deze week tegen beter weten in vast aan de kandidatuur van Blair. Misschien alleen om compensatie te kunnen eisen in de vorm van een door Londen begeerde zetel in de Commissie.

In Den Haag liet het kabinet dezer dagen weten dat het een tweede termijn voor Kroes niet uitsluit. Het lijkt erop dat Nederland zich erbij neerlegt dat Balkenende niet naar Brussel verhuist en nu eveneens voluit ijvert voor een zwaar pakket in het college van Barroso.

Ondertussen moet iedereen ook nog opletten dat er straks genoeg vrouwen op belangrijke posities zitten. Er is een sterke lobby op dit punt, onder meer van Kroes en van vooraanstaande vrouwelijke Europarlementariërs. Binnen het EP klinkt zelfs het dreigement dat de nieuwe Commissie wordt weggestemd als die te weinig vrouwen telt.