De sociaal-democratische SPÖ sprak van een „gebrek aan durf”, en de Groenen noemden het besluit „gespeend van iedere logica.”

De ÖVP van bondskanselier Schüssel besloot donderdagavond om coalitieonderhandelingen te beginnen met voormalig coalitiepartner FPÖ. Schüssel schreef dit najaar vervroegde verkiezingen uit, omdat de coalitie tussen de twee partijen juist onwerkbaar werd als gevolg van ruzie binnen de FPÖ. Twee leden van het ÖVP-bestuur stemden donderdag tegen hernieuwde onderhandelingen. Zij vrezen dat de FPÖ nog steeds niet stabiel genoeg is om een betrouwbare coalitiegenoot te kunnen worden.

Schüssel sprak dit tegen en liet donderdag weten dat er volgens hem binnen enkele dagen een nieuwe regering gevormd kan worden. Een vooraanstaand lid van de FPÖ verklaarde echter dat zijn partij geen onderhandelingen zou voeren „onder tijdsdruk” en sloot uit dat de gesprekken volgende week al worden afgesloten.

De FPÖ won bij de verkiezingen in 2000 enorm veel stemmen onder leiding van Jörg Haider, die door veel van zijn tegenstanders ten minste als een pseudo-nazi werd gezien. De coalitievorming in Oostenrijk leidde toen tot een diplomatieke boycot van enkele maanden door de Europese Unie.

Bij de verkiezingen van november kwam de ÖVP als grote winnaar uit de bus. De partij ging van 52 naar 79 zetels in het parlement dat 183 zetels telt. De FPÖ verloor sterk en zakte van 52 naar 18. Na de stembusgang voerde de ÖVP bijna drie maanden lang verkennende gesprekken met verscheidene partijen. Maar zowel de onderhandelingen met de SPÖ als met de Groenen bleven uiteindelijk zonder resultaat.

Schüssel verklaarde vrijdag dat zijn nieuwe regering een duidelijk ’ja’ tegenover Europa moest laten horen. Oostenrijk is volgens hem volledig voorstander van de uitbreiding van de Europese Unie en moet ook participeren in het Europese defensie- en veiligheidsbeleid. Dit standpunt kan onenigheid opleveren met de FPÖ, die zich zeker in het verleden tegen de uitbreiding heeft gekeerd.

De voorzitter van de SPÖ liet vrijdag weten dat de ÖVP „de makkelijke weg” had gekozen, en was teruggeschrokken voor de mogelijkheden die een grote coalitie met de SPÖ biedt. De twee partijen beschikken over een tweederde meerderheid in het parlement en zouden ingrijpende hervormingen van onder meer de economie en de gezondheidszorg kunnen hebben doorgevoerd.

Vice-voorzitter van de SPÖ Haüpl noemde donderdag al de beslissing van de ÖVP „primitief en oncreatief”. Maar Schüssel liet weten dat de gesprekken die zijn partij met de SPÖ op het laatste moment nog heeft gevoerd geen uitsluitsel hadden gebracht over veel openstaande vragen.