Na het stilvallen van de export van frisdranken naar Duitsland door de invoering van statiegeld per 1 januari dreigt daarmee opnieuw een miljoenenstrop voor Nederlandse exporteurs. Dat meldde brancheorganisatie NFI vrijdag. De sector luidt de noodklok bij het kabinet, de Tweede Kamer en Europees commissaris Bolkestein.

Op 21 maart treedt volgens planning in België een ecotaks op blikjes, glazen en kunststofflessen en kartonnen pakken in werking. Daardoor worden die verpakkingen per liter bijna 12 eurocent duurder. Nederlandse bedrijven worden in het bijzonder getroffen, omdat ons land de grootste exporteur van frisdranken naar België is. Volgens berekeningen van de NFI dreigt een strop van ruim 14 miljoen euro per jaar.

De Belgische wet kent een mogelijkheid om aan de ecotaks te ontkomen. De verpakkingen moeten dan voor ten minste 50 procent van gerecycled materiaal zijn gemaakt. Stalen blikjes en kartonnen pakken kunnen om redenen van productietechniek en hygiëne niet aan die eis voldoen, hoewel van alle (stalen) blikjes in Nederland wel bijna 80 procent wordt gerecycled.

Blikjes en pakken zijn nu net de soort verpakkingen waarin Nederlandse bedrijven volop exporteren. „Zo worden de Nederlandse fabrikanten opnieuw de dupe van zogenaamde milieumaatregelen die in feite de binnenlandse markt beschermen”, stelt de NFI. Eerder al liep de organisatie te hoop tegen het statiegeld op blikjes en flesjes in Duitsland, dat dit jaar zeker 16 miljoen euro schade voor Nederlandse exporteurs zal opleveren.

De Nederlandse frisdrankenindustrie heeft de Nederlandse regering en het parlement verzocht druk uit te oefenen op België om de ecotaks zo aan te passen dat die Nederlandse exporteurs „eerlijke kansen” op de Belgische markt geeft. Ook heeft de NFI Europees commissaris Bolkestein gevraagd om in te grijpen.

„Zo langzamerhand vraag je je af of er in Europa nog sprake is van een gezamenlijk milieubeleid; ieder land bedenkt maar wat en de Europese Commissie laat dat allemaal maar gebeuren”, aldus NFI-directeur Jouke Schat.

De NFI onderzoekt de mogelijkheid om juridische stappen te nemen tegen de Belgische staat. De opzet is de schade van 14 miljoen euro op België te verhalen, tenzij de wet nog tijdig wordt aangepast.

Nederland kent geen statiegeld op eenmalige verpakkingen. Eind 2005 moet 70 procent van het verpakkingsmateriaal worden hergebruikt. Ook moet de hoeveelheid blikjes en flessen op straat voor 2005 met tweederde worden teruggedrongen. Lukt dat de verpakkingsindustrie niet, dan komt er statiegeld op dit zwerfafval.

Door de invoering op 1 januari 2003 van statiegeld op blikjes en flessen is de export van frisdranken naar Duitsland vrijwel geheel weggevaagd. Nederlandse exporteurs leiden hierdoor dit jaar zo’n € 16 miljoen aan omzetverlies. De bedrijven dienen dezer dagen een schadeclaim in bij de Duitse overheid. Tegelijkertijd vragen zij de Nederlandse regering en de Europese Commissie in een brandbrief om snelle en effectieve maatregelen.

Sinds 1 januari 2003 wordt er in Duitsland statiegeld op blikjes en eenmalige glazen en kunststof flessen geheven. De Duitse overheid heeft daarbij nagelaten een landelijk werkend inzamel- en verrekensysteem voor het statiegeld op te zetten. Daarom hebben supermarkten en andere verkooppunten in Duitsland voorlopig de verkoop van flesjes en blikjes grotendeels stopgezet. Ze weten niet waar ze met de teruggebrachte lege verpakkingen naartoe moeten en ze krijgen het statiegeld dat ze moeten uitbetalen, niet vergoed. Sommige supermarkten proberen met lapmiddelen de verkoop nog op gang te houden. Buitenlandse frisdrankenfabrikanten zijn hiervan in het bijzonder de dupe: zij leveren vrijwel uitsluitend blikjes en eenmalige flessen op de Duitse markt. De Nederlandse exporteurs zijn extra getroffen, omdat zij veel blikjes in Duitsland afzetten.

De NFI, die de belangen van de frisdrankenindustrie in Nederland behartigt, heeft berekend dat de exporteurs per maand zo’n € 1,5 miljoen schade lijden. Daarnaast is er al zo’n € 2 miljoen schade door niet verkochte maar wel geproduceerde voorraden. Als per 1 oktober zoals is afgesproken tussen overheid en bedrijfsleven in Duitsland, een landelijk werkend inzamelsysteem voor de blikjes en flesjes van start gaat en als daardoor de export weer op gang zou komen, bedraagt de totale schade zo’n € 16 miljoen. Als onverhoopt de invoering van een landelijk systeem langer duurt of helemaal niet van de grond komt, loopt de schade nog verder op.

De Nederlandse frisdrankenindustrie heeft de Nederlandse regering dringend verzocht druk uit te oefenen op Duitsland om voor de import tijdelijk de statiegeld-maatregel op te heffen of op een andere manier te compenseren. Ook heeft de NFI EG-commissaris Bolkenstein gevraagd om in te grijpen. De statiegeldmaatregel werkt als een handelsbelemmering voor buitenlandse bedrijven. Dat past niet in de gezamenlijke interne Europese markt.