„Preken is mensen in de ogen kijken”
„Preken is mensen in de ogen kijken. Leg uw preekboekje maar eens weg en zeg desnoods de helft van wat u had willen zeggen. Maar, kijk de mensen aan.” Dat advies gaf ds. A. van der Veer woensdag in Putten tijdens de eerste preekconferentie georganiseerd door de beweging ”Passie voor preken”.
Vanwege overweldigende belangstelling (er waren ongeveer 275 aanmeldingen) was de conferentie van Doorn uitgeweken naar Putten. Het thema van de bijeenkomst, die in samenwerking met uitgeverij Boekencentrum werd georganiseerd, luidde ”Overtuigend preken”.
Ds. P. L. R. van der Spoel, hervormd predikant te Harderwijk en woordvoerder van Passie voor preken, hield een openingspreek over 1 Korinthe 2:1-5. Daarna sprak ds. A. van der Veer, voorzitter van de Evangelische Omroep, over communicatie in de preek. Hij zei geen methode of homiletiek te hebben, maar wel over de nodige preekervaring te beschikken: zo’n 26 jaar lang preekte hij wekelijks minstens eenmaal.
De christelijke gereformeerde ds. Van der Veer wilde vooral discipel zijn. „Om anderen tot discipel te maken, moet je zelf discipel zijn. Maar al te vaak zijn predikanten nog te veel beroepsmatig met de Bijbel bezig.”
De EO-voorzitter had kritiek op het feit dat jonge predikanten van amper 22 of 23 jaar direct twee keer per zondag de preekstoel op moeten en zelfs een eigen gemeente moeten hoeden. „De Heere Jezus moest tot Zijn dertigste wachten. In een bedrijf maak je toch ook niet iemand van 22 jaar directeur? Laten ze de eerste jaren samen met anderen preken maken.”
De belangrijkste dingen voor een predikant zijn verinnerlijking, luisteren naar Gods stem en vervulling met de Heilige Geest, zei ds. Van der Veer. „Prediking is vervuld worden met de Geest van Christus. We moeten mensen de tijd gunnen om te groeien in het geloof en in de kennis van Jezus Christus.”
Verder benadrukte ds. Van der Veer dat de predikant zijn tijd moet kennen. „Een van de grootste vragen van deze tijd is: Waarom heb je de Heere Jezus nodig? In Nederland verlangen duizenden mensen naar het Evangelie zonder te weten waarnaar ze verlangen.” Hij verwees in dit verband naar de soms 300.000 televisiekijkers die zondagmorgens via de televisie een kerkdienst volgen. „En dat zijn lang niet allemaal kerkelijke mensen.”
Drs. P. J. Verhage, psychiater (met preekbevoegdheid), sprak over de hoorder. „De hoorder verwacht dat het Woord iets losmaakt in zijn leven, dat de verkondiging overtuigingskracht heeft. Hij hoopt op Gods vertrouwen en geborgenheid, op bevrijdend nieuws. De hoorder verlangt naar nieuwe woorden, naar goede woorden, die uit het Woord opgediept worden.”
Leen van Dijke (ex-Tweede-Kamerlid voor de ChristenUnie), Marja Brak (adjunct-directeur IZB) en Hans Maat (HGJB-jeugdwerkadviseur) gaven korte reacties op de thema’s van de dag. Marja Brak hoefde in de preek geen beschouwing of vlot verhaal horen, maar wilde dat er gespit wordt in het Woord. Daarom is ze voorstander van een uitgeschreven preek.
„Wees vooral mens”, zei zij tegen de predikanten. „Laat je in je hart kijken. Vergeet vooral niet dat het in de kerk wemelt van twijfelaars en vragers, van mensen die bang zijn voor de maandag om weer hun werk te beginnen. Voor God mag je klein zijn. Hij kent ons, door en door.”
Hans Maat vond dat de kerk de kinderen structureel negeert. „Ze zitten er wel, net boven de bank, maar ze zijn er niet voor de predikant die nooit eens zegt: „Fijn, dat jullie er zijn.” Predikanten vinden dat vaak kinderachtig, simplistisch. Maar de Heere Jezus deed dat wel. Bovendien: 90 procent van de vragen van jongeren zijn ook de vragen van ouderen. Stem af op jongeren, dat is ook voor ouderen goed.”
Leen van Dijke vond dat predikanten voldoende tijd moeten hebben om hun preek voor te bereiden. „Die tijd moet hun ook gegeven worden.” Hij maakte zich zorgen om het isolement van predikanten. „Het is goed dat ze ook eens buiten hun eigen kring rondkijken. Veel predikanten worden opgeslokt door de eigen gemeente. Hun intellectueel bereik is vaak heel beperkt.”
Twee keer een preek houden op een zondag vond Van Dijke voor een predikant te veel gevraagd. Wel of niet een preek uitschrijven? „Als je mensen aankijkt, hebben ze het gevoel dat het over hen gaat. Als predikanten los zijn van hun papier hebben ze ook snel door of de preek landt. Dus het is beter om het papier thuis te laten.”
Tijdens de conferentie werd het boek ”Overtuigend preken” van de Canadese homileet Kenton Anderson gepresenteerd als eerste publicatie in de reeks ”Passie voor preken”.
