Als de resultaten van het onderzoek positief zijn, kan Mosquirix vanaf 2012 op de markt komen. Het zou dan het eerste commerciële vaccin zijn tegen de ziekte die jaarlijks 1 miljoen slachtoffers eist, waarvan 90 procent in Afrika. Een en ander werd dinsdag bekendgemaakt tijdens een grote malariaconferentie in Nairobi, de hoofdstad van Kenia.„Dit is een hoopvol moment in de strijd tegen malaria. Het resultaat van meer dan twintig jaar onderzoek, waarvan tien jaar bestond uit het doen van allerlei klinische tests in Afrika”, zei Joe Cohen van GlaxoSmithKline Biologicals, het farmaceutische concern dat het vaccin produceert. Cohen is zelf een van de bedenkers van het vaccin.

Malaria is al jaren doodsoorzaak nummer één onder jonge kinderen in Afrika. Jaarlijks worden wereldwijd 300 miljoen mensen ziek door de malaria­parasiet, zodat ze enkele dagen of langer uit de running zijn.

Het produceren van een effectief vaccin tegen malaria is ingewikkeld, doordat de parasiet die de ziekte veroorzaakt een ingewikkelde levenscyclus heeft. Het begint met een prik van een geïnfecteerde mug die de parasiet in de vorm van een zogenoemde sporozoïet injecteert in de bloedbaan van een mens. De sporozoïeten komen via het bloed in de lever terecht en krijgt daar een andere gedaante, een zogenoemde merozoïet.

Sommige van deze merozoïeten kunnen jarenlang verborgen blijven in de lever. De meeste komen echter snel tevoorschijn en vinden hun weg in het bloed waar zij zich snel vermenigvuldigen in rode bloedlichaampjes. De mens wordt daardoor ziek en als er dan een volgende mug van zijn bloed drinkt, verandert de merozoïet in het lichaam van de geïnfecteerde mug opnieuw in een sporozoïet.

Elke fase van de parasiet vereist een andere bestrijding. Mosquirix valt uitsluitend sporozoïeten aan. Dat betekent dus dat het vaccin actief is nog voordat een mens ziek wordt.

Uit onderzoeken tot nu toe blijkt volgens Cohen dat het vaccin in minstens 50 procent van de gevallen malaria voorkomt. „Dat is natuurlijk nog niet voldoende”, zegt hij. „Maar als het vaccin in de komende jaren verder ontwikkeld wordt, zal het succespercentage toenemen. Wij streven ernaar om voor het jaar 2025 een vaccin te hebben dat in 80 procent van de gevallen voorkomt dat mensen ziek worden.” GlaxoSmithKline heeft nog niet bekend gemaakt hoeveel het nieuwe vaccin gaat kosten als het wordt toegelaten op de markt. Maar Andrew Witty, topman van het farmaceutische concern, heeft al eerder gezegd dat een eventueel vaccin tegen malaria voor iedereen beschikbaar moet zijn.

In Afrika worden ook op andere fronten vorderingen gemaakt bij de bestrijding van malaria. Zo beschikken steeds meer Afrikanen over muskietennetten die hen en hun kinderen ’s nachts beschermen tegen muggen. Ook is er een krachtig nieuw medicijn, artemisinin.