„Dreiging van de zee moet tot boetvaardigheid stemmen”
Als predikant en hoogleraar streefde Melchior Leydecker naar een theologie van katholiek-gereformeerde allure. „Zijn theologie stond in de betekenis- en spanningsvolle traditiestroom van de gereformeerde scholastiek.”
Dat zei ds. P. C. Hoek, hersteld hervormd predikant te Hoevelaken en docent aan het seminarie van zijn kerk aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, dinsdag in Renesse. In de Jacobuskerk hield hij voor stichting StoKosmos een lezing over het leven en het werk van Melchior Leydecker (1642-1721).Leydecker, geboren in Middelburg, kwam uit een Thools geslacht. Na zijn studie bij Voetius in Utrecht en onder anderen bij Coccejus in Leiden, werd hij op 19-jarige leeftijd predikant te Renesse en Noordwelle.
„Noordwelle was niet gelukkig met één predikant voor twee gemeenten”, zei G. E. Houtekamer, wethouder van Schouwen-Duiveland, in zijn openingslezing. Volgens hem waren overheid en kerk in de tijd van Leydecker op elkaar aangewezen. Of Leydecker nog een woord voor ons, in onze tijd heeft? „De kerk kan de staat stimuleren het waarachtige heil te zoeken”, zei Houtekamer.
In 1678 volgt Melchior Leydecker zijn overleden leermeester Voetius op in Utrecht. In 1689 wijst hij een eventuele benoeming in Groningen af. In 1721, bijna 79 jaar oud, overlijdt Leydecker. Zijn graf wordt getooid met een gedicht waarvan de aanhef luidt: „Hier rust een kloeke Zeeuw, welspreker en welschrijver, die als een heldt voor Kerk en waarheit heeft gestreên.”
Ds. Hoek ging uitvoerig in op Leydeckers ”Academische reden over de watervloed” uit 1686. Daarin beschouwt Leydecker de zee niet alleen als bedreiging, maar ook als bescherming. Hij meent dat de wereldzeeën en het water Nederland een overvloed hebben gebracht die te vergelijken is met die van Kanaän. „Als theoloog en vrome ziet hij in dat alles de zegenende hand van God”, aldus ds. Hoek.
Vorige geslachten noemden de zee de „beschermster van Nederlant.” Of ook wel de „muur” waarachter de kust veilig is.
Leydecker brengt echter ook de dreiging die van de zee uitgaat ter sprake. Ds. Hoek wees op Leydeckers kritische woorden over de „vatsige gerustheyt” van de Nederlanders in verleden eeuwen, die de dijken niet versterkten om zich tegen de zee te verweren. „Het Evangelie kwam” –Leydecker bedoelde de Reformatie– „en we overwonnen de zee. Wat had die behoudenis ons moeten brengen? Godsvrucht, rechtvaardigheid en matigheid. En daarom is er nu de vijand die dreigt met oorlog, daarom is er ook nu weer… de zee. Om tot boetvaardigheid te stemmen.”
Als hoogleraar en predikant van Renesse verkondigde Leydecker volgens ds. Hoek Christus als dé Toevlucht tegen „winden en watervloeden.”
