Die boodschap valt niet altijd goed, vertelt Ateek in zijn kantoor in Noord-Jeruzalem. „We zeggen niet wat de mensen graag willen horen.”De anglicaanse theoloog richtte in 1992 het Oecumenisch Centrum voor Palestijnse Bevrijdingstheologie Sabeel op. Zijn doel is onder meer het geloof van Palestijnse christenen te verdiepen, recht en vrede te bevorderen en de wereld in te lichten over problemen van Palestijnse christenen.

De stem van Sabeel is volgens Ateek bij velen niet populair omdat die de essentie van het Israëlisch-Palestijnse conflict raakt: de afwezigheid van gerechtigheid voor de Palestijnen. „De oproep tot recht heeft zowel een religieuze als een politieke kant. Het heeft enerzijds te maken met Bijbel en theologie, anderzijds met internationaal recht. We worden vaak door buitenstaanders aangevallen. Ze willen dat we pro-Israël zijn, en dat zijn we niet. We zijn voor vrede en gerechtigheid.”

Tegenstanders zeggen dat Sabeel een anti-Israëlorganisatie is. Zo stelt de Jeruzalemse waakhond NGO Monitor op zijn website dat Sabeel „een extreme anti-Israëlagenda in protestantse kerken in Noord-Amerika en Europa wil bevorderen.” Ateek zegt echter dat een oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict goed is voor zowel Palestijnen als Israëliërs.

Hij gelooft dat er een tweestatenoplossing moet komen, mits die oplossing aan Palestijnse eisen voldoet. Dat wil zeggen: Israëliërs en Palestijnen moeten Jeruzalem verdelen, Israël moet zich terugtrekken naar de grenzen van voor de Zesdaagse Oorlog van 1967 en het recht van de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen erkennen.

In de afgelopen jaren is het werk van Sabeel aanzienlijk uitgebreid. De boodschap van Sabeel is theologisch verder uitgewerkt. Voortdurend verschijnen er nieuwe publicaties in het Engels en het Arabisch. In verschillende landen, waaronder Nederland, zijn groepen Vrienden van Sabeel opgericht.

Vorig jaar verscheen Ateeks boek ”Een Palestijnse christelijke roep om verzoening”. Daarin gaat hij uitgebreid in op het thema geweldloze strijd. Ateek meent dat Israëlische bedrijven die zakendoen in de bezette gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem, moeten worden geboycot. „Elke keer dat je geweldloos bent, weersta je het kwaad. Dat kan door boycot, het terugtrekken van investeringen en sancties.”

Ook besteedt Ateek een hoofdstuk aan de profeet Jona, die hij „de eerste Palestijnse bevrijdingstheoloog” noemt. „Jona heeft te maken met drie essentiële kwesties die ook vandaag van belang zijn. Dat is: Hoe beschouwen we God? Wie vormen Zijn volk? Wat is de theologie van het land? Als we het Bijbels en theologisch eens kunnen worden over deze drie kwesties, kunnen we problemen oplossen. Religieuze Joden en kolonisten geloven dat God er speciaal voor hen is. Dat is het grote probleem waarmee Jona te maken had. Wie vormen het volk van God? Alleen Joden of ook anderen? En is dit land slechts speciaal voor hen?”

Hij gelooft dat er in het Oude Testament sprake is van „een ontwikkeling van de theologie over God.” In de oudste gedeelten heerst de gedachte dat God alleen de God van Israël is, maar later neemt het besef toe dat God een God van de hele wereld is. Jesaja spreekt over God als Schepper van de wereld, en Ezechiël spreekt over het delen van het land met anderen. Maar nergens was het besef van God als God voor anderen zo duidelijk als bij Jona, aldus Ateek.

Vrienden van Sabeel Nederland organiseert morgen in het Protestants Landelijk Dienstencentrum in Utrecht de conferentie ”Ons huis staat in brand!”. De bijeenkomst wordt gehouden in samenwerking met Kerk in Actie, IKV Pax Christi, ICCO en Cordaid. Spreker is de Palestijnse theoloog dr. Y. Katanacho. De protestantse predikanten dr. A. Drost uit Houten en dr. H. Veldhuis uit Culemborg geven een reactie.

weblogs.refdag.nl voor meer informatie over Naim Ateek.