PvdA-fractievoorzitter Hamer zei eerder deze week dat Balkenende het gezicht van het kabinet is, „en dat hij dat moet blijven.”PvdA-Kamerlid Blom zei gisteren in het Kamerdebat over de EU-top dat zijn partij „het buitengewoon vervelend zou vinden als de premier weg zou gaan. Maar u hoort ons niet zeggen dat hij niet weg mag.”

ChristenUnie-Kamerlid Wiegman zei evenmin dat Balkenende niet naar Brussel mag vertrekken om de eerste vaste voorzitter te worden van de Europese Raad, als hij daarvoor wordt gevraagd. De obstakels die de fractievoorzitters van beide coalitiepartijen eerder leken op te werpen, zijn dus weer weg.

De oppositie wil nieuwe verkiezingen als de premier weg gaat. Dat is staatsrechtelijk overbodig. In Europa is het drie keer eerder voorkomen dat een premier zijn post verliet voor een internationale functie zonder dat tussentijdse verkiezingen volgden.

Balkenende heeft gisteren na het debat weer gezegd dat hij geen kandidaat is voor het presidentschap van de EU. TROS-verslaggever Kees Boonman zei echter vanmorgen in het tv-programma ”Goedemorgen Nederland” dat mensen uit de omgeving van Balkenende stellen dat hij met niets anders bezig is dan met zijn eventuele benoeming in Europa. Boonman verwacht ook dat er komende weekend duidelijkheid komt over de post die Nederland krijgt in de Europese Commissie.

Alleen de Britse oud-premier Blair en de Luxemburgse premier Juncker zijn officieel kandidaat voor de post van EU-voorzitter.

De benoeming van een Europese president zal naar verwachting niet meer deze week plaatsvinden. Waarschijnlijk is er snel een extra EU-top om over de vacature van voorzitter en de invulling van de Europese Commissie te besluiten. Mogelijk al volgende week.

Europa

De regeringsleiders van de 27 EU–landen beslissen donderdag en vrijdag nog niet over de nieuwe EU–president en nieuwe Hoge Vertegenwoordiger. Premier Fredrik Reinfeldt van huidig EU–voorzitter Zweden heeft dat donderdag in Brussel gezegd vooruitlopend op de EU–top van regeringsleiders in Brussel.

Regeringsleiders en ministers spreken elkaar momenteel veelvuldig over hun ideale kandidaten voor de Europese topbanen. De voorkeuren beginnen zich inmiddels af te tekenen.

Maar de voorzitter van het overleg blijft bij zijn voornemen om eerst de problemen met de Tsjechische ratificatie van het nieuwe EU–verdrag op te lossen. Ook wil hij van de regeringsleiders een bedrag horen om arme landen te helpen bij de CO2–beperking.

De benoeming van de nieuwe EU–president en Hoge Vertegenwoordiger moet plaatsvinden bij een ingelaste EU–top. De Brit Tony Blair lijkt daarbij inmiddels kansloos, nu zelfs zijn socialistische partijgenoten uit andere EU–landen hem niet steunen. Daardoor stijgen de kansen van premier Balkenende en de Luxemburgse collega Jean–Claude Juncker. De socialisten gaan vooral voor de Britse minister David Miliband als Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid.

Voorzitter Joseph Daul van de grote christendemocratische fractie EVP in het Europarlement heeft Balkenende donderdag „een zeer goede kandidaat” genoemd voor de nieuwe functie van EU–president. De Fransman zei dat in Brussel bij vooroverleg van christendemocratische bewindslieden voorafgaand aan de EU–top van de regeringsleiders van de 27 EU–landen.

„We zoeken een persoon die kan zorgen voor synthese en een goede Europeaan is”, zei Daul tegen journalisten.

De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Franco Frattini toonde zich minder enthousiast. „Ik mag Balkenende natuurlijk graag, maar er zijn veel goede kandidaten”, zei Frattini bij binnenkomst van het christendemocratische vooroverleg. Frattini vervangt daar zijn premier Silvio Berlusconi, die ziek thuis is gebleven.

De EU–top van donderdag en vrijdag gaat formeel niet over de nieuwe EU–president die begin volgend jaar zou moeten aantreden. Maar in de wandelgangen gaat het gesprek vrijwel alleen hierover, in afwachting van een besluit half november.