De Syriër Hasun Albaadzh overleed op 6 oktober in het detentiecentrum in Busmantsi, een dorp aan de rand van de hoofdstad Sofia. Hij had er maandenlang vastgezeten.Na de dood van Albaadzh voerden de 200 asielzoekers in het detentiecentrum een protestactie. Ze worden te lang vastgehouden en fundamentele mensenrechten worden geschonden, zeggen ze.

Volgens vier Bulgaarse mensenrechtenorganisaties had Albaadzh meermaals over chronische ziektes geklaagd, maar had hij enkel pijnstillers gekregen. Ze hebben het ministerie van Binnenlandse Zaken gevraagd een onderzoek in te stellen.

„Behalve over de verlenging van de detentieperiodes, de ondervoeding en het gebrek aan psychologische begeleiding, klagen de gedetineerden vaak over de extreem povere medische verzorging, en het gebrek aan medicijnen en therapieën”, zegt Iliana Savova, directeur van het migrantenprogramma van het Bulgaarse Helsinki-comité (BHC), een mensenrechtenorganisatie die de opsluiting van asielzoekers onderzocht.

Reporters van het commerciële televisiestation BTV mochten vorige week uitzonderlijk het opvangcentrum binnen. „Zonder eten, zonder kleren en melk voor mijn baby, nu al zes maanden. Waarom?” zei een vrouw die een kind in de armen hield.

„De meesten van ons zitten hier al meer dan drie maanden”, zei Azdin, een jonge Palestijn. „We hebben niets verkeerds gedaan. Ja, we zijn illegaal, maar we zijn hiernaartoe gekomen om de vluchtelingenstatus aan te vragen. Wat voor democratie is dit?”

Asielzoekers komen in Busmantsi terecht als hun aanvraag afgewezen is en ze op hun uitwijzing wachten, als ze als een gevaar voor de openbare orde of nationale veiligheid beschouwd worden, of als ze in Busmantsi zelf asiel aangevraagd hebben en op overbrenging naar een opvangcentrum wachten.

Bij al die mogelijkheden kunnen zich lange wachttijden voordoen. Officieel duurt een aanvraag van de vluchtelingenstatus twee tot vier weken, maar vaak wordt die termijn verlengd.

Wie op zijn uitwijzing wacht, zit soms jaren vast. De Bulgaarse overheid beschuldigt de herkomstlanden ervan de procedures te vertragen. „Dat is het geval bij de Indiase ambassade”, zegt Petar Evrov van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij zegt dat de ambassade geen haast maakt als ze de identiteit van de migrant moet vaststellen en een identiteitskaart moet uitreiken. „Het hangt alleen maar van de ambassades zelf af hoe lang een buitenlander moet wachten op zijn nieuwe identiteitskaart.”

In mei 2009 nam Bulgarije de Europese „terugkeerrichtlijn” aan, die bepaalt dat uitgewezen migranten maximaal zes maanden vastgehouden mag worden. In uitzonderlijke omstandigheden mag dat tot achttien maanden verlengd worden.

Toch zijn er nog steeds asielzoekers die langer vastgehouden worden. De Bulgaarse overheid heeft het Europees Hof van Justitie gevraagd of die EU-termijnen ook van toepassing zijn op mensen die al vóór mei 2009 vastzaten.