Vooral de laatste vijf jaar zijn veel Irakese vluchtelingen naar Nederland gekomen. In 1997 waren er nog maar 16.000 Irakezen in Nederland.

Nederland is altijd erg populair geweest onder de Irakezen omdat het bekendstond als het enige land met een goed sociaal beleid ten opzichte van Iraakse asielzoekers. Nederland was ook geliefd om zijn humanitaire behandeling.

Daarom is Nederland lange tijd door reisagenten aangeprezen als het land om je toevlucht te zoeken, zo staat in de uitgave ”Irakezen in Nederland” van het ministerie van Justitie, directie coördinatie integratie vreemdelingenbeleid.

Dat beeld is de laatste jaren wel veranderd, zo bevestigt Iskander Salman van het Iraaks Democratisch Centrum. Ook is hij directeur van de Stichting Vluchtelingen Organisaties Rijnmond. „Nederland is nu minder populair geworden doordat het beleid ten aanzien van de Irakezen strenger is geworden. Zo is Noord-Irak onder staatssecretaris Cohen van Justitie als veilig gebied aangemerkt. Daardoor worden veel Iraakse asielverzoeken afgewezen, omdat mensen volgens de Nederlandse regering zonder gevaar in het noorden kunnen verblijven.”

Uit onderzoek blijkt dat Irakezen erg op zichzelf zijn en weinig contact zoeken met autochtone Nederlanders en etnische groepen. Als ze al iemand anders opzoeken, zijn dat landgenoten. „Veel Irakezen staan wantrouwend ten opzichte van de overheid en individuele personen en velen hebben er moeite mee zich aan te passen aan de betrekkelijk liberale Nederlandse samenleving. Deels heeft dit te maken met de ervaringen met het regime in het herkomstland”, zo is te lezen in de uitgave.

Veiligheid, vrijheid, zekerheid en toekomstperspectief worden als belangrijkste redenen genoemd waarom men graag in Nederland woont. Bijna tweederde van alle Irakezen zegt tevreden te zijn in Nederland. De mensen die ontevreden zijn, klagen over problemen bij het vinden van werk en het niveau van de taallessen. Irakezen die niet goed zijn opgenomen in de samenleving melden vaker dat ze problemen hebben met de Nederlandse taal en het opbouwen van contacten met autochtone Nederlanders.

Met name Irakezen die op jongere leeftijd naar Nederland zijn gekomen, blijken vaker thuis te raken dan oudere landgenoten. Met name 35-plussers vinden de Nederlandse samenleving erg gesloten en zien op tegen het deelnemen in de Nederlandse maatschappij. Deze Irakezen identificeren zich vaak minder met Nederland en zien zichzelf meer als vluchtelingen, politiek vervolgden of ontheemden.

Maar hoe Irakezen zich in Nederland ook voelen, het is niet van grote invloed op de vraag of men nu wel of niet terug wil keren naar Irak. Slechts een kleine minderheid van de Irakezen zegt op termijn terug te willen. „In tegenstelling tot bijvoorbeeld Iraniërs en Somaliërs willen veel minder Irakezen terug naar het herkomstland. Veel Irakezen denken dat de omstandigheden in hun geboorteland zo problematisch zijn dat terugkeer vrijwel uitgesloten is zolang het huidige regime van Saddam Hussein aan de macht is.”