Dat hebben het Centraal Planbureau (CPB) en De Nederlandsche Bank volgens welingelichte bronnen geadviseerd aan de onderhandelaars over een nieuw kabinet. Het advies haakt in op de verslechterde economische vooruitzichten waarmee in de formatiebesprekingen rekening moet worden gehouden. Om in 2007 geen begrotingstekort te hebben, moet de komende jaren 14,5 miljard euro extra worden bezuinigd, zo gaf de Centraal Economische Commissie een week geleden aan. Nooit eerder in de geschiedenis heeft een nieuwe kabinet voor de taak gestaan zoveel te bezuinigen.

Volgens het CPB en De Nederlandsche Bank is het niet verstandig als de nu te vormen coalitie vast zou blijven houden aan het aflossen van de staatsschuld in één generatie en aan een begrotingsevenwicht in 2007. Dat schaadt de economie zodanig dat het middel erger zou zijn dan de kwaal.

Beide instellingen adviseren het kabinet op langere termijn te streven naar een begrotingsoverschot van 1 procent. Op korte termijn mag de regering best een tekort accepteren, zolang Nederland de Europese afspraken in het Stabiliteitspact maar niet schendt. Het CPB raadt aan de staatsschuld niet helemaal af te lossen. Terugbrengen van de schuld tot zo’n 15 procent van het bruto binnenlands product (bbp) zou voldoende zijn. De afgelopen tien jaar is de staatsschuld al gedaald van zo’n 80 procent van het bbp naar een krappe 50 procent.

Het CPB vindt een snellere aflossing van de staatsschuld niet nodig en niet wenselijk. Het instituut wijst in dit verband op de sterk stijgende pensioenpremies. Dit betekent enerzijds een flinke lastenverzwaring voor werknemers. De overheid moet daar door bezuinigingen niet nog eens een schep bovenop doen. Anderzijds betekenen stijgende pensioenpremies dat de overheid in de toekomst, als de pensioenen uitgekeerd worden, veel geld binnenkrijgt. Ook om die reden hoeft op dit moment niet overdreven sterk ingezet te worden op aflossing van de staatsschuld.

Het advies van het CPB en De Nederlandsche Bank komt de PvdA goed uit. Deze partij legt er de laatste maanden de nadruk op dat de staatsschuld niet binnen 25 jaar afgelost hoeft te worden en dat er in 2007 niet per se een begrotingsevenwicht hoeft te zijn. De partij lag hierover tijdens de verkiezingscampagne en in de formatieonderhandelingen in de clinch met het CDA. Dat houdt, in overeenstemming met het regeerakkoord van de CDA/ VVD/LPF-coalitie, vast aan het aflossen van de staatsschuld in één generatie.

Tot nu toe wilde het CDA in de formatiebesprekingen eerst overeenstemming bereiken over het financieel-economische kader. Pas daarna zouden allerlei onderwerpen per thema behandeld kunnen worden. Volgens de PvdA zijn de christen-democraten daar inmiddels vanaf gestapt. Ze zijn „uit de financiële kramp”, zo viel woensdag in het PvdA-kamp te beluisteren en zijn nu toch bereid meteen al over de inhoud te praten.