Het Amerikaanse blad Religion Today begint deze week een serie artikelen over christenvervolgingen in Afrika waarover de wereld zwijgt. In die serie geeft de aan Religion Today verbonden Janet Chrismar een overzicht van de gebeurtenissen in het met leed overspoelde land. Het immense lijden voor christenen begon niet dit jaar. Het leed wordt al jaren verzwegen of onwelwillend aangehoord, aldus Chrismar.

De christelijke hulpverlening is overigens al jaren actief in Soedan. Die vindt vaak plaats vanuit de buurlanden. Hamilton Lugar, verbonden aan Stichting De Ondergrondse Kerk, zei onlangs dat het christen-zijn in Soedan niet een kwestie is van leven, maar van overleven. „Als je lid bent van een christelijk gezin weet je eigenlijk ’s morgens al dat een van je gezinsleden mogelijk die dag om het leven gebracht wordt. Als iedereen ’s avonds aanwezig is voor de avondoverdenking voor het slapen gaan, is dat alleen al een reden tot dank, vanwege het wonder.”

In de praktijk van het Soedanese leven is er geen vrijheid om een dienst bij te wonen. Ook is er geen gelijkheid voor christenjongeren om naar school te gaan, aldus Lugar. „En mocht een christenjongere het voorrecht ten deel vallen om naar school te kunnen, dan kan hij er zeker van zijn dat hij gedwongen het leger in moet voordat hij zijn diploma in ontvangst kan nemen.”

Strijd
De meeste christenen worden naar Zuid-Soedan gestuurd, waar een heftige oorlog gaande is tussen Noord- en Zuid-Soedanezen. Slechts een enkeling komt terug van die strijd. Meisjes en jonge vrouwen worden systematisch verkracht door soldaten, en kinderen worden tot slaaf gemaakt. Kerken, scholen en –vaak uit zendingswerk ontstane– ziekenhuizen worden in brand gestoken.

In het noorden van het land is de islam de dominante godsdienst. Christenen hebben het voor het zeggen in het zuiden en in het Nubagebergte. Het bijzondere verschijnsel doet zich voor dat juist in dit land, waar de vervolgingen zo groot zijn, het christendom explosief en tegen de verdrukking in groeit. Soedan is het enige moslimland waar enkele miljoenen (vooral protestantse) christenen wonen. Het aantal leden van de kerk groeit daar met zeker 10 procent per jaar.

De vervolgingen van christenen begonnen in het midden van de jaren vijftig. Een staakt-het-vuren gaf in de jaren zeventig enige lucht aan het christendom. In 1983 kwam een islamitische regering aan de macht. Deze zette de eerder geldende Soedanese grondwet aan de kant. Er kwam een grondwet die op islamitisch recht was gebaseerd en waarin veel aspecten van de krijgstucht waren opgenomen.

Jihad
Die grondwetswijziging was er mede de oorzaak van dat de vervolging van christenen het karakter kreeg van de islamitische heilige oorlog, de jihad. Het wrange is dat vaak juist rond de christelijke feestdagen het geweld extra losbarst. Met Pasen dit jaar was het verre van vredig in Soedan en laaide het offensief tegen het christendom hoog op.

Christenen in Soedan bundelden inmiddels hun krachten. Verschillende denominaties hebben gezamenlijk een protestbrief onder de aandacht van de premier gebracht. Ze vertelden gedetailleerd wat in de Paasweek christenen was aangedaan. Er waren namelijk honderden christenen gearresteerd, alleen maar omdat ze kerkdiensten bijwoonden. Zij kregen zware straffen opgelegd. Diensten met Pasen werden vervolgens verboden.

Christian Solidarity Worldwide (CSW) maakt melding van de aanval van moslims op de Duitse evangelist Reinhard Bonnke. Hij zou in Khartoem voorgaan in een interkerkelijke bijeenkomst. Bonnke had enkele seminars gehouden die vredelievend waren verlopen. Maar de autoriteiten in Khartoem gaven alleen toestemming als de bijeenkomst ver buiten de stad werd gehouden. Christenen die de bijeenkomst wilden bijwonen, mochten dat doen op een plaats waar veel moslimfundamentalisten wonen. Dat boezemde uiteraard angst in. Bonnke werd ondertussen beschuldigd van tovenaarspraktijken en hij zou zich godslasterlijk over de islam hebben uitgelaten.

Onschuld
De regering in Soedan waste haar handen in onschuld en zei dat de ’verbanning’ juist bedoeld was om de christenen te beschermen. Bovendien haalde de regering in Khartoem fel uit naar mensen die beweren dat de tegenstelling tussen zuid en noord een tegenstelling is tussen moslims en christenen. Dat zou te simpel zijn.

Wie schetst de verbazing van de christenen toen in april de luchtmacht een vliegtuig dwong te landen waarin de geestelijke Macram Max Gassis zat. Deze leider wordt door Khartoem gezien als het grote obstakel in hun pogingen de bevolking te demoraliseren. De geestelijke weet zijn gemeenteleden steeds weer moed in te spreken en dat zint de overheid niet. Hij overleefde de landing, maar de bedoeling was duidelijk.

Nog steeds garandeert artikel 24 van de Soedanese grondwet godsdienstvrijheid. Maar in de praktijk is die ver te zoeken. De afgelopen achttien jaar zijn zeker 2 miljoen doden gevallen in de oorlog, waaronder vele christenen. En dat alles in een poging het land te islamiseren, aldus Steve Snyder van de organisatie International Christian Concern.

Internationale christelijke organisaties zijn het erover eens dat Soedan een van de gevaarlijkste, zo niet de gevaarlijkste en wreedste plaats is voor christenen om te overleven. Maar juist in zo’n land groeit de kerk, tegen de verdrukking in.