Scheepsbouw vraagt scholing
Adriaan heeft een oer-Hollands beroep. Hij werkt als voorman op een scheepswerf in Zeeland. Daar heeft hij echter knap last van het onderwijsbeleid dat is bedacht in Den Haag. Rondom scholing en arbeidsmarkt is het nodige te doen.
In een zeevarend land als Nederland is scheepsbouw een eeuwenoud ambacht. Anno 2009 worden Nederlandse scheepswerven echter nauwelijks meer bevolkt door Nederlanders. De scheepswerf waar Adriaan werkt, telt honderden werknemers. Deze collega’s komen uit alle windstreken; er werken liefst 23 verschillende nationaliteiten. In de dagelijkse aansturing is dat bijzonder lastig. Niet iedereen spreekt zijn talen vloeiend. Soms leidt dat zelfs tot gevaarlijke situaties.Het is niet zomaar voor de aardigheid dat de werf zo’n smeltkroes van talen en culturen is. Steeds weer blijkt bij de werving van nieuw personeel dat bepaalde vaklui gewoon niet meer te vinden zijn. Veel bedrijven hadden in het verleden hiervoor een prima oplossing. Zogenoemde bedrijfsscholen zorgden ervoor dat school en werk altijd goed aansloten.
Ambachtsschool
Door bedrijven is de interne bedrijfsschool in de loop van de tijd wegbezuinigd. Een bezuiniging die veel geld kost, blijkt nu. Ook de oude ambachtsschool is gestopt. Leerlingen moesten immers breder ontwikkeld zijn. Alleen een ambacht leren was uit de mode.
De scheepswerf heeft het dus moeilijk zonder bedrijfsschool en zonder ambachtsschool. Maar daar lijken veel meer bedrijven last van te hebben. Inmiddels zijn de problemen ook doorgedrongen in Den Haag.
Deze week organiseerde de Tweede Kamer een marathonzitting van vijf uur over het thema ”Arbeidsmarkt en scholing”. In vijf ronden van een uur werden er rondetafelgesprekken gevoerd met deskundigen uit het veld. Ook de RMU was uitgenodigd. Zij maakte van die gelegenheid gebruik om te pleiten voor vakmanschap.
De wet WIJ
Veel meer investeren in scholing is nodig. Investeren in scholing is een investering in productiviteit en arbeidsparticipatie. Echter, er zijn wel grenzen aan de inzetbaarheid van mensen. Een werknemer is geen productiefactor met een levenscyclus: op het moment dat de medewerker niet meer voldoet, wordt hij afgeschreven. Dat doet geen recht aan de medewerker als mens. Mensen met grenzen die te maken kunnen hebben met leeftijd, ziekte en gezinsomstandigheden.
In Den Haag wordt niet alleen gepraat, er worden ook concrete stappen gezet. Vlak voor de zomer werd de Wet investeren in jongeren aangenomen. Deze wet, afgekort als WIJ, wil jongeren duurzaam aan werk helpen. Voorkomen moet worden dat jongeren voortijdig de school verlaten en afhankelijk worden van de bijstand.
De wet WIJ verplicht gemeenten om een aanbod te doen aan jongeren van 18 tot 27 jaar die zich melden voor een uitkering. Dit kan een baan, scholing of een combinatie van beide zijn. De jongeren zijn verplicht dit aanbod te accepteren. De gemeente moet wel iets aanbieden dat aansluit bij hun situatie. De wet geldt niet voor jongeren die niet kunnen werken of leren.
Beroepstrots
Trouwens, de oude ambachtsschool heeft een modern jasje gevonden. In hoop tempo verovert het vakcollege Nederland. In 2008 begonnen dertien scholen volgens het concept van het vakcollege. Naar verwachting zullen dat er 60 zijn in 2010. Teruggegrepen wordt op succeselementen van de ambachtsschool. Beroepstrots, ambachtelijke kwaliteit, kleinschaligheid en veel praktijkles: daar grijpt de vakschool op terug.
De auteur is werkzaam bij de RMU als manager communicatie & pr. Reageren aan scribent? socialezaken@refdag.nl.