Zo’n man zou je vandaag nog wel eens willen spreken. Misschien is hij nog steeds vol hoop, maar de berichten die vanuit Sudan komen, stemmen weinig vrolijk. In het zuiden van het land zijn er de afgelopen maanden veel mensen omgekomen bij onderlinge gevechten. Tot overmaat van ramp trok ook het gevreesde Ugandese Verzetsleger van de Heer van Joseph Kony verwoestend door de regio. In de berichtgeving daarover in Sudanese kranten kwam de minister voor Lokale Overheden van de Zuid-Sudanese deelstaat West Equatoria aan het woord. Zijn naam: Samuel Bati. Zou het dezelfde Bati zijn als in Maridi? Goede kans. Toen liet hij nog weten het liefst weer boer te worden, ofwel een stil en gerust leven te willen leiden. Daar is dan in ieder geval weinig van terechtgekomen.Het ziet er niet naar uit dat de rust in Sudan binnenkort zal terugkeren, want er staan verkiezingen voor de deur. Die zouden aanvankelijk in juli gehouden worden, maar werden tweemaal uitgesteld tot april 2010. Uitstel was nodig omdat het land nog niet klaar was voor verkiezingen. In 2011 moet volgens het vredesverdrag een referendum volgen over de onafhankelijkheid van Zuid-Sudan.

De verkiezingen waren in 2005 gepland vanuit de gedachte stabiliteit te brengen, maar iedereen weet dat Sudan ook in april volgend jaar niet klaar zal zijn voor de verkiezingen. De tegenstellingen tussen het noorden en het zuiden zijn onverminderd groot en bovendien vergt de stembusgang een enorme organisatie. De grootte van het land, de slechte infrastructuur en het in sommige regio’s wijdverbreide analfabetisme zullen een geordend verloop parten spelen. Mensen die nauwelijks vertrouwd zijn met het fenomeen verkiezingen moeten nu opeens voor niet minder dan zes bestuursniveaus hun stem uitbrengen.

Op politiek niveau beweegt Sudan zich momenteel bovendien mijlenver van een geordende democratie. Het land wordt sinds de onafhankelijkheid van 1956 bestuurd door leden van enkele bevolkingsgroepen uit het noorden van Sudan. Geen van die groepen is getalsmatig zo sterk dat hij de alleenheerschappij naar zich toe kan trekken. Gevolg is dat de top van het land in voortdurende onderlinge machtsstrijd gewikkeld is en het land regeert vanuit een verdeel-en-heerspolitiek.

In het semionafhankelijke Zuid-Sudan is de situatie in feite niet veel anders. De Sudanese Volksbevrijdingsbeweging (SPLM) is de onbetwiste machthebber, maar vormt een uiterst wankele eenheid. De regering van Zuid-Sudan is dan ook niet in staat het onderlinge geweld in het gebied in te dammen.

Het is geen uitgangspositie die vertrouwen geeft in eerlijke en transparante verkiezingen. Clingendaelonderzoeker Jort Hemmer concludeerde in een recent rapport over Sudan dan ook dat het land veel te verliezen heeft bij de komende verkiezingen en weinig te winnen. Hij acht het waarschijnlijker dat de verkiezingen tot minder dan tot meer stabiliteit zullen leiden.

Een van de presidentskandidaten voor 2010 staat in ieder geval al vast. Zoals verwacht schoof de partij van president Al-Bashir hem deze week opnieuw naar voren als kandidaat.

Dat gegeven alleen maakt al duidelijk dat Samuel Bati voorlopig nog niet tussen de koeien zit.Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.