De VVD-politica waakt in de EU over een eerlijke concurrentie; en dat in het belang van de burgers. Er moeten in de markt genoeg aanbieders zijn die elkaar bekampen. Dat zorgt ervoor dat de consument voor een product niet te veel betaalt. Verder mag de staat niet zomaar financiële steun verlenen aan een onderneming, want daardoor zou die in het voordeel zijn ten opzichte van een branchegenoot.Met strengheid handhaaft Kroes deze spelregels. Regelmatig deelt zij forse boetes uit. Bij overtredingen kent zij geen pardon, ook in economisch moeilijke tijden niet. „Het is de enige manier om bedrijven die in de fout gaan een lesje te leren”, benadrukte ze deze week nog.

Voorzitter Barroso van de Europese Commissie formeert de komende weken zijn nieuwe team. VVD’ers in het Europees Parlement vertellen dat hij hun heeft verzekerd Kroes graag te zien terugkeren op het beleidsterrein Mededinging. Of dat zal gebeuren, valt zeer te betwijfelen.

Tweemaal op rij die zware post voor hetzelfde land, lijkt te veel van het goede. Andere lidstaten kijken met begerige blikken naar die functie. In de binnenlandse politieke verhoudingen beschikken de liberalen niet over sterke papieren. De zetel in het betrokken college wordt met achtereenvolgens Bolkestein en Kroes al tien jaar lang bezet door iemand uit hun partij. Het CDA meent dat er nu weer wel eens een christendemocraat aan de beurt is.

Ondertussen maakt Kroes het Nederland in haar nadagen als commissaris knap lastig. Zij heeft het over twee belangrijke dossiers aan de stok met minister van Financiën Bos. Die vindt haar op zijn weg bij de beoogde samensmelting van de genationaliseerde concerns ABN AMRO en Fortis Nederland en bij de hulp die hij ING biedt via een ingewikkelde miljardenoperatie rond een pakket minder solide Amerikaanse hypotheken. Door de confrontatie met Brussel dreigt de glans van de rol die hij speelde bij het redden van de financiële sector te verbleken.

Kroes eist dat onderdelen van de combinatie van ABN AMRO en Fortis worden afgestoten om te vermijden dat deze speler binnen onze grenzen een te dominante positie bezit. Nu verkoop van HBU, een dochter van eerstgenoemde partner, aan Deutsche Bank er niet inzit, verlangt zij snel duidelijkheid van Bos over wat zijn plannen zijn om te voldoen aan haar voorwaarden voor goedkeuring van de fusie van de twee staatsbanken.

Wat betreft ING: de termijn voor het onderzoek naar de vermelde transactie is recent verlengd. Bij de EU-bestuurders leeft het vermoeden dat de minister de waarde van de portefeuille waarvan hij voor 90 procent het risico heeft overgenomen, te hoog inschat en dat hij daarmee heimelijk overheidssteun verstrekt.

Europarlementariër Wortmann, die binnen de fractie van christendemocraten in het EP de eerste woordvoerster is op economisch gebied, laat zich kritisch uit over de opstelling van Kroes. „Het is heel goed dat ze de dossiers beoordeelt, maar ik krijg de indruk dat ze daarbij een nevendoel nastreeft, namelijk een verdere marktopening, terwijl we in Nederland al een van de meest open markten in de EU hebben. Icesave bijvoorbeeld kon bij ons meteen aan de slag”, aldus de CDA-afgevaardigde.

Over de discussie rond ING merkt zij op: „De overeenkomst met dat bedrijf werd destijds beschouwd als een innovatieve deal, maar de commissaris bekijkt die nu wel erg eenzijdig vanuit de richtsnoeren die zij heeft afgekondigd.” Bovendien vindt Wortmann het allemaal te lang duren. „Dat zeg ik ook richting Bos. In de huidige omstandigheden de onzekerheid voor een onderneming almaar laten voortbestaan, dat kan niet.”