November 2008: operational manager Patrick van den Berg zit in de stress. Terwijl een schip met 3000 ton papier onderweg is naar China, doen de gevolgen van de kredietcrisis zich voelen. Op de factuur staat een tarief van 180 dollar (125 euro), maar in een paar dagen tijd is de marktprijs compleet ingestort. De Chinese klant wil af van zijn bestelling. Natuurlijk sloot Van den Berg een zogeheten letter of credit af voor een gegarandeerde betaling, maar zelfs de banken daar maken terugtrekkende bewegingen. Een lokale agent weet de problemen weg te masseren en Peute ontvangt zijn geld. „Maar zonder goede contacten was zoiets veel slechter afgelopen.”Peute Papierrecycling handelt sinds de jaren zestig in oud papier. Het Dordtse bedrijf is een schakel tussen het aanbod vanuit heel Europa en de wereldwijde vraag van papierfabrieken. Het behoort tot de top vijf van Europa. Zo’n 60 procent van het ingezamelde papier –dagelijks 120 containers van 25.000 kilo– gaat via de Rotterdamse haven naar het Verre Oosten. Hoewel de volledige bedrijfsnaam anders suggereert, laat Peute het recyclen over aan de afnemers.

Van den Berg heeft tijdens de kredietcrisis zijn lesje wel geleerd. „In onze branche werken we met dagprijzen. Vorig jaar augustus lag die op 120 euro, in november stond er nog maar 20 euro op de borden. In de zomer was er weliswaar sprake van een verhitte markt, maar dit waren geen normale schommelingen. Het vertrouwen was volledig zoek, papierfabrieken teerden allemaal in op hun voorraden. Daardoor vloog de prijs naar beneden. Aantrekkelijke contracten met vaste prijzen veranderden in verliesposten. De crisis heeft iedereen voorzichtiger gemaakt.”

Inmiddels is de situatie weer enigszins gestabiliseerd, al staan de marges blijvend onder druk. De vraag is lager, maar dat geldt ook voor het aanbod. „Omdat bijvoorbeeld drukkerijen minder opdrachten krijgen, blijft er minder afvalpapier over.” De omzet van Peute beweegt mee met de papierprijs en bedraagt naar verwachting 70 miljoen euro in 2009.

De vrachtkosten liggen door de recessie wel op een structureel hoger niveau. „Voor de crisis kwamen er massa’s containers met Chinese producten zoals speelgoed naar Nederland. Retourvracht was er slechts beperkt, dat vertaalde zich in lage containertarieven. Nu de import terugvalt, is transport naar China fors duurder.” Concreet: vorig jaar een prijs van 250 dollar per container, nu 700 dollar.

Waar vroeger de inzameling van oud papier vooral het feestje was van vrijwilligers, krijgt zij tegenwoordig steeds meer een commercieel gezicht. Oud papier heet geen afval meer, maar een grondstof. Gemeenten zien in dat ze geld kunnen verdienen aan het papier dat burgers aan de straat zetten en bedingen een goede prijs bij recyclingbedrijven. Peute doet zaken met deze gemeenten, maar ook rechtstreeks met grootverbruikers als drukkerijen, distributiecentra en supermarkten. Namen als PCM, Blokker en Roto Smeets staan in het klantenbestand. Ongeveer de helft van het papier wordt in Dordrecht gesorteerd, in balen geperst en op transport gezet. Soms leert een rekensom dat een balenpers op locatie goedkoper is en gaat het papier van daaruit rechtstreeks op transport naar de klant.

Nederland is kampioen papier inzamelen, weet Van den Berg. „De recyclingsquote ligt, gestimuleerd door overheidssubsidie, op 75 procent, net als in Duitsland.” In landen als Engeland en Frankrijk ligt dit percentage tussen de 25 en de 30. „Voor ons interessante landen. Daar kunnen we in de toekomst nog veel vandaan halen.”

Oud papier is er in alle soorten en maten, van bont huishoudelijk papier tot schoon drukkerijpapier. Voor de eerste categorie is een sorteerslag geen overbodige luxe. Zo’n 99 procent is papier, de rest bestaat uit kleding, schoeisel en plastic. De werknemers van Peute visten ooit een tuinstoel uit de container.

Bang dat China zelfvoorzienend wordt, is Van den Berg niet. „De lokale inzameling komt daar heel langzaam op gang. En recessie of niet, China blijft vragen naar papier. Veel Chinezen maken bijvoorbeeld nog geen gebruik van toiletpapier. Denk je eens in wat een stijging van het verbruik met 1 procent betekent voor onze afzet. Dat gaat direct om duizenden containers.”