De Huria Kristen Batak Protestantse Kerk (HKBP), een Indonesisch kerkgenootschap met in totaal ongeveer 6,2 miljoen leden, probeert al twintig jaar een kerk te bouwen in Depok. De nieuwe conservatief-islamitische burgemeester van Depok, Nur Machmudi Isma’il, trok de bouwvergunning echter in. De HKBP-kerk stapte naar de rechter.Allah is groot

De sfeer was donderdag, op de laatste dag van het proces, gespannen. Ruim dertig mannen in witte gewaden demonstreren in alle vroegte voor de administratieve rechtbank van de provincie West-Java tegen de bouw van de kerk. „Allah is groot”, schreeuwen ze. De vuisten gaan omhoog. Een kleine man gilt hysterisch door een megafoon.

Tweehonderd meter verder verschuilen vijf vrouwen zich achter een muur en wat struiken. Betty Sitorus (55), een leidinggevende van de kerk, en enkele vriendinnen wachten tot de mannen voor de rechtbank zijn bedaard en er voldoende politie is gearriveerd. Dan pas gaan ze naar de rechtbank.

De vrouwen zijn geschrokken van de grote groep mannen met hun witte gewaden, Arabische sjaals en embleems van het radicale Islamitische Verdedigingsfront (FPI). „We moeten een beetje oppassen. Er zit vaak een provocateur tussen de demonstranten”, verzucht Sitorus. De vijf dames tonen echter geen angst als ze een paar minuten later rustig de rechtbank binnenwandelen.

De rechtszitting heeft plaats in een zaaltje zonder ventilatie. De FPI-aanhangers verzamelen zich bij de ingang. „Schuif even op, mevrouw wil erdoor”, zegt een van hen als Betty Sitorus komt aanlopen. De agressieve houding lijkt verdwenen.

De rechters van de administrieve rechtbank moeten oordelen of de burgemeester legitieme redenen had om de bouwvergunning in te trekken. Zijn hoofdargument is dat de kerk de orde verstoort in de omgeving.

Vorig jaar nog vonden er ernstige ongeregeldheden plaats. Een gebedsceremonie van honderden moslims eindigde in een gewelddadig protest bij de bouwlocatie van de kerk. HKBP-leden stellen dat de belagers van toen de personen zijn die nu bezwaar aantekenen tegen de bouw. Hun belangrijkste reden: ordeverstoring.

Het bracht de HKBP in een lastig pakket. De personen die haar aanvielen, veroorzaakten een conflict, dat diezelfde mensen aangrepen als bewijs dat de kerk geweld veroorzaakt. De burgemeester nam het argument klakkeloos over. Zonder enig overleg trok hij eerder dit jaar de bouwvergunning in.

„Ik schat de kans dat we winnen op fiftyfifty”, zegt Betty Sitorus. Ze is sinds 1987 bezig met de bouw van een kerk voor Batak-christenen in Depok. In 2000 legde een burgemeester de bouw ook al eens tijdelijk stil. Pas in 2008 durfde het kerkbestuur van de HKBP de werkzaamheden te hervatten.

„We wilden graag een ontmoeting met de burgemeester van Depok. Twee keer stuurden we een brief. Hij reageerde echter nooit”, zegt Sitorus. Ze zit op een houten bankje pal achter de leden van de FPI. De fundamentalistische moslims vallen op met hun spierwitte Arabische hoofddeksels.

Tranen

Rond elf uur ’s ochtends geeft het hof zijn eindoordeel. De uitslag is verrassend. De rechters achten de redenen en argumenten van burgemeester Nur Machmudi Isma’il onvoldoende om de bouwvergunning in te trekken. De bouw van de kerk kan worden voortgezet.

Betty Sitorus laat van blijdschap haar tranen de vrije loop. HKBP-advocaat Junimart Girsang denkt dat het vonnis een precedent schept. „Dit is een test voor de toekomst van de geloofsvrijheid in Indonesië. Geloofsvrijheid is een recht van iedereen.”

De landsadvocaten van burgemeester Nur Machmudi Isma’il van Depok krijgen veertien dagen om hoger beroep aan te tekenen bij het Indonesische hooggerechtshof.