Hij betoogde woensdag dat de consument, de afgelopen jaren geplaagd door voedselcrises zoals door dioxinekippen, de gekkekoeienziekte bse en mond- en klauwzeer, veiliger voedsel verdient.

De voedselcontrole in de Europese Unie is volgens Byrne nu een lappendeken. De verantwoordelijkheid is en blijft een zaak van de nationale autoriteiten, maar Brussel zal er scherper op toezien of de regels worden nageleefd. Daarbij zal worden gelet op opleidingsniveaus, controleprocedures en noodplannen bij crises.

De Ierse commissaris is een voorstander van scherpere sancties, die kunnen variëren van administratieve maatregelen zoals schorsing of intrekking van vergunningen van bedrijven of vernietiging of verwijdering uit de schappen van voedselproducten, tot strafrechtelijke maatregelen tegen degenen die opzettelijk of door nalatigheid problemen veroorzaken.

De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, behoudt zich echter het recht voor zo nodig op eigen houtje in te grijpen en bijvoorbeeld de verkoop van voedselproducten tijdelijk te verbieden als de lidstaten zelf onvoldoende maatregelen nemen. Hij zei stellig dat de toepassing en de strafmaat een zaak van de lidstaten blijft.

De Unie is voor een groot deel zelfvoorzienend, maar de import moet aan dezelfde normen voldoen. De Commissie wil ontwikkelingslanden meer tijd daarvoor geven. Zij hoeven pas in 2007 aan de normen te voldoen, de EU-lidstaten en andere landen, zoals de VS, al medio 2005. Byrne verzekerde dat de Unie geen handelsbelemmeringen wil opwerpen voor ontwikkelingslanden. Zij kunnen rekenen op technische bijstand.

De commissaris zinspeelde er verder op dat het jaren oude verbod (moratorium) op de verkoop van nieuwe gengewassen binnenkort wordt opgeheven. Vooral Frankrijk, met steun van bijvoorbeeld Greenpeace, wil de grenzen gesloten houden voor gentechvoedsel omdat de herkomst zo moeilijk te traceren is. Byrne zei dat er een Frans onderzoek is waarin staat dat genvoedsel veilig is. Volgens hem is het logisch dat het moratorium verdwijnt.

Het EU-verbod op genvoedsel is vooral de Amerikanen als de grootste producenten daarvan een doorn in het oog. Zij dreigden met een klacht bij de Wereldhandelsorganisatie WTO. Volgens Byrne is een klacht voorlopig van de baan. Hij gaf geen reden waarom de VS daarvan afzien. Washington zou echter de Europese bondgenoten vanwege een mogelijke oorlog tegen Irak niet tegen zich in het harnas willen jagen. „Het heeft geen zin om de Europeanen langs de meetlat te leggen als we dat met Irak doen”, zo citeerde de krant New York Times van woensdag een Amerikaanse regeringsfunctionaris.