Deze Samenwerkende Organisaties voor Vernieuwing van het Onderwijs (SOVO) constateren toenemend ongenoegen over de toets. „Veel basisscholen zijn ontstemd over de gang van zaken”, zegt woordvoerder A. Boes. „Het advies dat de basisscholen zelf geven, speelt niet of nauwelijks een rol. Verder vinden veel zogeheten zwarte scholen dat hun kinderen in het nadeel zijn, omdat hun afkomst in de uitslag van de toets in nadelig opzicht wordt meegemeten.”

Ook zijn docenten niet vrij om voor de toets te kiezen, omdat het bestuur de beslissing neemt. Ook zijn er besturen die de uitslag van de toets hanteren om de kwaliteit van hun scholen te vergelijken.

Ondanks die bezwaren leggen 169.000 leerlingen dinsdag de toets af. Dat zijn er 9000 meer dan vorig jaar. De toets bestaat uit meerkeuze-opgaven voor taal, rekenen, studievaardigheden en wereldoriëntatie. De score wordt uitgedrukt in een getal tussen de 500 en de 550.

Boes meent dat de toets bijna een eindexamen is geworden. Toch wil hij niet spreken van een boycot. Hij zegt terug te willen naar de oorspronkelijke bedoeling van de toets, waarbij het resultaat van de eindtoets ondergeschikt is aan het advies van de basisschool. „Want de toets is per definitie niet meer dan een momentopname.”