„Hoe kunnen mensen zo koud zijn?” Vertwijfeld stelt Corrie Turk-Schoppen (63) de vraag, na haar trieste relaas over de brute woningoverval in haar woning in Maarsbergen, anderhalve maand geleden.Wrang genoeg raakte ze bij een andere gewelddadige beroving, in 1993, gehandicapt. Ze gebruikt een elektrische rolstoel en kan maar kleine stukjes lopen. „Beseffen overvallers wel wat ze de slachtoffers aandoen? Welke impact hun daad heeft? Zien ze anderen wel als mens?”

In het holst van de nacht slaan de overvallers toe, op 23 juli van dit jaar. Twee mannen dringen de afgelegen woning binnen; die ligt te midden van weilanden. „Het was een uur of vier. Mijn man was net vertrokken, vanwege zijn werk. Ik hoorde geluiden bij de achterdeur en dacht: Hij is wat vergeten. Toen ik de deur van het slot deed, werd de deur opengerukt.”

Bij hun rooftocht naar geld deinzen de overvallers er niet voor terug de vrouw ernstig toe te takelen. „Ze riepen. „Geld! Geld!” Maar ik had geen geld. Ze gooiden me de keuken in en schopten me tegen mijn rug. Ik lag op de grond. Ze schopten en sloegen me nog een paar keer.”

Ellendig

In de woning vinden de twee criminelen een portemonnee „met een euro of vijftien.” Ze trekken lades open en grijpen juwelendoosjes. „Ze riepen: „Ha, goud!” Heel nonchalant staken ze spullen in hun zak. Ze schreeuwden: „Meer geld!””

Een van de overvallers bedreigt de vrouw met een mes. „Hij zei: Als je gaat schreeuwen, snijd ik je strot af.” Ik voelde me zo leeg en machteloos. Ik kon niks doen. Ik zei: „Doe maar.” Daar schrokken ze van. Toen gaven ze me een schop. Het was zo ellendig.”

De onverlaten beroven de vrouw ook van de sieraden die ze zelf draagt. „Ze hebben mijn polshorloge afgenomen. Met veel geweld rukten ze twee ringen af. Een zegelring en een trouwring, met daarin zes diamantjes. Die ringen gingen lastig van mijn vingers. Een van die mannen zei: Als het niet lukt, snijden we je vingers eraf.”

Nadat de overvallers de benen hebben genomen, slaagt het slachtoffer erin 1-1-2 te alarmeren. „Ik heb vaak een mobieltje in mijn handen. Ook die nacht. Toen de overvallers me omgooiden, is het mobieltje onder tafel geschoven. Ik kon die telefoon te pakken krijgen. De persoon van de alarmcentrale bleef met me praten. „Ze rijden nu op het viaduct, nu op het bruggetje, ze zijn zo bij je.” De politie en ambulance waren snel ter plaatse. Ik huilde vreselijk.”

Corrie Turk-Schoppen blijkt ernstig te zijn toegetakeld en heeft veel pijn. „Een gekneusde lever, vier gekneusde ribben, gekneusde rugwervels.”

Kenteken

Ze zegt geen idee te hebben wie er achter de brute overval zit. Kennelijk dachten de twee overvallers dat er in de Maarsbergense woning veel te halen valt, omdat er paarden worden gehouden.

Kort voor het drama heeft het paar wel verdachte figuren rond de woning in Maarsbergen gezien. Een dag voor de overval verscheen er iemand voor het raam van het huis. Die persoon dook weg. Corries man achtervolgde een wegrijdende auto. Hij wist later het kenteken te noteren. Toen de politie werd ingeschakeld, bleek het om een vals nummer te gaan. Twee weken voor de overval signaleerde de vrouw een verdachte Volkswagen Golf op de oprit van de woning. Ook in dit geval bleek het kenteken vals te zijn.

De twee daders, die niet zijn gepakt, zijn van buitenlandse afkomst, denkt de vrouw. „Eén man moet een Marokkaan geweest zijn; een jongen van achttien jaar misschien. Ik hoorde het aan zijn uitspraak. „Ik sjnij je strot af”, riep hij. Hij droeg een jack met een capuchon.” De andere overvaller, getooid met een bivakmuts en een trainingsjack, zou een Pool zijn.

De brute beroving heeft de vrouw intens aangegrepen. Ze krijgt nog bezoek van Slachtofferhulp. „Ik heb nachtmerries en word badend in het zweet wakker. In mijn droom zie ik weer die witte Nikegymschoenen van een van de daders die op mij intrapt.”

Paniek

Triest genoeg is het niet de eerste keer dat de vrouw op gewelddadige wijze is beroofd. In 1993 werd ze bij een overval op straat zeer ernstig toegetakeld. Toen ze haar hond uitliet, werd ze op straat van achteren aangevallen, tegen de grond gewerkt en in haar buik gestoken. De buit bedroeg 25 gulden. De ernstig gewonde vrouw bracht vier maanden in het ziekenhuis en vijftien maanden in een revalidatiecentrum door. Ook toen ontsprong de dader de dans. Sinds de overval in Zeist is ze gehandicapt.

De overvallen hebben haar kopschuw gemaakt. Ze durft de deur niet meer uit. „Het gaat niet. Ik kom het hek niet meer uit. Ik raak in paniek en krijg angstaanvallen. Ik ben heel erg alert. Als ik vanuit huis over een weg door de weilanden een auto zachtjes zie rijden, ben ik meteen getriggerd. Dan zeg ik tegen mezelf: „Onzin, kom op zeg.” Ik zie gelijk gevaar.”

Extreem geweld

Het verhaal van de Maarsbergense staat niet op zichzelf. In het eerste halfjaar van 2008 waren er 310 overvallen op woningen, in dezelfde periode van dit jaar staat de teller al op 437.

Bij driekwart van de woningovervallen wordt extreem veel geweld gebruikt, zo blijkt uit cijfers van de Raad van Hoofdcommissarissen.

Volgens Jelle Egas, woordvoerder van de Raad van Hoofdcommissarissen, verschuiven de overvallen van grote bedrijven als banken naar de minder beveiligde objecten zoals horecagelegenheden en woningen.

Bij ruim 50 procent van de overvallen op woningen gaat het volgens Egas om criminelen die elkaar bevechten. „Figuren die al wat op hun kerfstok hebben, worden door andere boeven gepakt omdat ze bijvoorbeeld hennep of contant geld in huis hebben.”

Daarnaast plegen criminelen in circa 35 procent van de gevallen een overval aan huis bij iemand die een eigen zaak heeft. „De overvallers weten door observatie bijvoorbeeld dat een bedrijfsleider regelmatig de kluis meeneemt naar huis en pakken hem vervolgens daar.”

Woningovervallen door overrompeling of door een babbeltruc op argeloze burgers komt niet vaker dan in 10 tot 15 procent van de gevallen voor. „We moeten mensen niet onnodig angst gaan aanpraten. Elke woningoverval is er eentje te veel, maar op 16 miljoen Nederlanders is de kans dat een argeloze burger het slachtoffer wordt erg klein.”

Impulsief

Dat bij de meeste overvallen op woningen grof geweld wordt gebruikt, baart Egas zorgen. Een verklaring voor het geweld is dat de relatief jonge groep overvallers –meestal tussen 14 en 27 jaar– impulsief is. „Ze willen snel resultaat van hun overval zien en schuwen daarom geen geweld.

Die impulsiviteit van de dader geeft burgers goede mogelijkheden tot preventie, zegt Egas. „Overvallers zitten niet te wachten op allerlei weerstanden en hindernissen. Ze willen snel kunnen handelen en snel weer weg. Als burgers een kleine drempel opwerpen door het plaatsen van een kijkglaasje of haakje op de deur is dat vaak al voldoende om gasten met kwaad in de zin af te schrikken.”

Selectie woningovervallen 2008-2009

April 2008: Een 67-jarige man aan de Parallelweg in Veenendaal komt om bij een overval op zijn woning. De politie arresteert later drie verdachten in Roemenië.

Vier overvallers van een woning in Schiedam slaan een 2-jarige peuter in het bijzijn van zijn oma net zo lang tot ze toegang krijgen tot de kluis. Ook dreigen ze het jongetje te ontvoeren. De politie spreekt over een „zeer gewelddadige” overval.

Januari 2009: Vier mannen plegen een gewapende overval op een gezinswoning in Heiloo. De moeder weet tijdens de overval te ontkomen, de twee kinderen liggen boven te slapen. De vader raakt gewond wanneer de gemaskerde criminelen bij het verlaten van het huis op de voordeur van de woning schieten. Het slachtoffer staat op dat moment achter de deur.

Mei 2009: Een 80-jarige vrouw in Naaldwijk wordt in haar woning overrompeld door een man die haar bedreigt met een mes. De vrouw raakt gewond aan haar gezicht. Bovendien maakt haar overvaller zich schuldig aan een zedenmisdrijf.

Een 89-jarige inwoner van Ermelo raakt zwaargewond bij een overval op zijn woning. De man loopt een schedelbasisfractuur op. Later pakt de politie drie verdachten op.

Augustus 2009: Bij een overval op een woning in Heerlen raken de 30-jarige bewoner en een 28-jarige man uit Heerlen gewond. Zij worden tijdens een vechtpartij met hun overvallers geraakt door kogels uit een vuurwapen.

Op zondag 30 augustus knevelen overvallers van een woning in het Gelderse Twello een gezin en mishandelen de vader. De daders maken geld en een auto buit.

Een dag later overvallen drie gewapende mannen een woning aan de Bornsestraat in Hengelo. Ze gaan naar binnen via de achterdeur en verrassen de bewoners iets na vier uur in hun slaap. Een van de bewoners, een 54-jarige vrouw, ziet kans de politie te bellen. De overvallers gaan ervandoor.

September 2009: Twee gewapende mannen overvallen de penningmeester van een vereniging in zijn woning in Zutphen. Het slachtoffer en zijn partner worden bedreigd en moeten een geldbedrag afgeven.

Bij een overval op een woning in Alphen aan den Rijn raakt een persoon gewond door een schot.