Wat het boek der consciëntie betreft, wie kan het loochenen? De Heere wil de mens oordelen, niet volgens een andermans geweten, maar naar zijn eigen geweten dat hij in zijn boezem draagt. Nu wij hier zien wat onder deze boeken verstaan wordt, namelijk ieders persoonlijk geweten, laten wij dan onderzoeken welke dingen in dit boek geschreven staan.Allereerst, in deze boeken staan alle gedachten van ons hart geschreven. Niet één is er zo geheim of gesloten of ze staat hier opgetekend. Ja, elk goddeloos woord en elk ijdel woord van onze mond en elke daad die een mens doet, al is hij nog zo in het verborgen verricht. „Mijn overtreding is in een bundeltje verzegeld”, zegt Job (14:17). Verzegeld, om te bewijzen de nauwkeurige gezetheid, om ze te bewaren tot de dag der verantwoording.

Stellig, als er iets in een mens is om zich over te verwonderen, dan moet ik echt bekennen dat het een wonderlijk werk van God is dat Hij aan elke man en vrouw een geweten gegeven heeft, dat op een boek gelijkt waarin al onze gedachten, woorden en werken opgetekend worden. Een goddeloos man en een onkuise vrouw, hoeveel gedachten gaan er om in hun hart? Weet dat ze allen opgetekend worden.

Samuel Smith, predikant te Pritte-Well in Essex

(”Het laatste oordeel”, 1621)