Onder de 12 miljoen inwoners van Jakarta brak woensdagmiddag grote paniek uit toen de zeebeving toesloeg. In het zakendistrict snelden tienduizenden werknemers de noodtrappen af.De Nederlandse ondernemer Remko Weingarten bevond zich in een lift op de negende verdieping in het Plaza Semanggigebouw toen de aardbeving Jakarta trof. „De lift was helemaal vol. Toen hoorde ik een harde knak. De liftcabine begon razendsnel te dalen, en tegen de wanden te botsen. Ik dacht eerst dat de liftkabel was gebroken en was heel erg bang.” Weingarten stapte uiteindelijk uit de lift op de vijfde verdieping, en rende met honderden anderen via de parkeergarage het gebouw uit.

Voor de meeste inwoners van Jakarta was dit de zwaarste aardbeving die ze ooit gevoeld hadden. Op de boulevard van Mega Kuningan vielen sommige mensen in de hoge kantoorgebouwen flauw vanwege grote angst. In dit gebied vonden op 17 juli twee bomaanslagen plaats. Veel werknemers in de kantoorgebouwen vreesden een nieuwe terreuraanslag. Een jonge vrouw werd volledig in shock een gebouw uitgedragen.

Volgens de provincie Jakarta zijn er in Jakarta geen gebouwen ingestort. Wel kwam een man om het leven door een hartaanval toen de aardbeving begon.

Zwaargetroffen is het dorpje Cikangkareng in Zuid-Cianjur, op circa 100 kilometer van Jakarta. Daar kwamen zeker veertien mensen om bij een aardverschuiving die ontstond na de aardbeving. Nog steeds zoeken reddingswerkers met zwaar materiaal in de modder en het puin naar veertig vermiste dorpelingen. Gevreesd wordt dat ook zij de natuurramp niet hebben overleefd. „De ramadan is elk jaar de belangrijkste feestperiode in het dorp”, vertelt een Indonesische journalist in Cianjur. „Maar nu heerst er alleen nog maar verdriet.”

Vloedgolf

De schrik zat er donderdag nog steeds diep in bij de bevolking van West-Java. Zeker 5000 mensen zijn nu dakloos en moeten de rest van de ramadan in tenten doorbrengen. Circa 18.000 huizen raakten zwaarbeschadigd.

„We hebben nog nooit zoiets meegemaakt. Het was de zwaarste beving die we ooit hebben meegemaakt. Iedereen was volledig in paniek. Mijn vrouw en twee dochtertjes huilden”, zegt de 36-jarige Wawan Kurniawan uit Gunungsari, 8 kilometer van het stadje Tasikmalaya, waar de beving het zwaarst was.

In zijn dorpje zijn verschillende huizen beschadigd toen de aardbeving 2 minuten lang voor doodsangst zorgde. Na de beving was in grote delen van West-Java tot ’s avonds laat de stroom uitgevallen. Ook teisterden lange storingen het mobieletelefoonnetwerk.

Tasikmalaya lijkt het zwaarst te zijn getroffen, meldde een woordvoerder van het Rode Kruis. De beving was zo zwaar dat de schokken zelfs op het vakantie-eiland Bali, 700 kilometer verderop, nog werden gevoeld.

Het epicentrum van de zeebeving lag ruim 140 kilometer ten zuidwesten van Java op bijna 50 kilometer onder de zeebodem. De Indonesische autoriteiten waarschuwden voor een tsunami. Maar deze waarschuwing werd na 30 minuten ingetrokken. Een kleinere vloedgolf trof de kust van Zuidwest-Java, maar veroorzaakte geen schade.

In Indonesië ligt de verwoestende tsunami van Kerst 2004 nog altijd vers in het geheugen. Een zware aardbeving voor de kust van het eiland Sumatra, dat naast Java ligt, wekte toen een metershoge vloedgolf op. Die zaaide dood en verderf in de landen rond de Indische Oceaan. In totaal kwamen ongeveer 230.000 mensen om het leven, van wie het merendeel in Indonesië. Onder de doden waren zeker 36 Nederlanders.

Twee jaar later, in juli 2006, werd Java getroffen door een tsunami, na een aardbeving met een kracht van 7,7 op deschaal van Richter. Door vloed-golven op de zuidkust van het eiland kwamen ongeveer 600 mensen om, onder wie een Nederlander.

Indonesië ligt op de zogeheten Ring van Vuur, waar continentale platen rond de Grote Oceaan op elkaar botsen. Hierdoor wordt het land geregeld getroffen door aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Indonesië telt het grootste aantal vulkanen ter wereld: meer dan 400, waarvan er 129 actief zijn.