„Het is verbazingwekkend dat niemand hier werd getroffen”, aldus Jay Tullos, hoofd van de school in Douglas. De wrakstukken van de Columbia liggen verspreid over een enorm terrein, deels bewoond, maar voor een groot deel ook nauwelijks bewoond. „We hebben meldingen binnengekregen van kleine wrakstukken ter grootte van een munt en ook van een stuk zo groot als een halve auto. We zetten de vindplaatsen onmiddellijk af en wachten dan op de deskundigen die het allemaal komen ophalen”, vertelde politiecommissaris Michael Hightower van Nacodoches, waar betrekkelijk veel wrakstukken naar beneden kwamen.

Talrijke vrijwilligers zijn te voet, te paard of per terreinwagen op zoek naar wrakstukken of naar de stoffelijke resten van de zeven omgekomen astronauten. Het gaat om een brede strook van waarschijnlijk honderden kilometers. Er zijn tot nu toe enkele stoffelijke resten gevonden op de plek waar ook een groot wrakstuk -waarschijnlijk van de cockpit- neerkwam. Aanvankelijk meldde de NASA dat de stoffelijke resten van alle zeven astronauten waren gevonden, maar later werd die mededeling herroepen. „De stoffelijke resten die wij van onze collega’s vinden, worden uiteraard met de grootste eerbied behandeld”, aldus Bob Cabana, hoofd operaties van de NASA.

Hij wilde niet zeggen of ze binnenkort ter aarde besteld worden, of dat zij voorlopig ter beschikking blijven voor het onderzoek naar de oorzaak van de ramp. Dat onderzoek kan lang gaan duren, vrezen deskundigen. „We moeten eerst alle gegevens van de vlucht analyseren zoals die in ons systeem zijn opgeslagen. Vervolgens hopen we wijzer te worden van de wrakstukken, hoewel sommige daarvan door de hitte waaraan zij blootgesteld zijn geweest waarschijnlijk danig vervormd zijn”, aldus NASA-woordvoerder Ron Dittemore. Hij benadrukte dat het nog veel te vroeg is om zelfs maar een indicatie te kunnen geven van een mogelijke oorzaak, hoewel hij erkende dat de eerste gedachten uitgaan naar problemen met de linkervleugel. Die werd mogelijk bij de start beschadigd door een stuk isolatie van een van de draagraketten dat losliet.

Het is niet waarschijnlijk dat de verongelukte Columbia door een nieuw ruimteveer wordt vervangen. De NASA werkte enkele jaren geleden aan een nieuwe generatie shuttles, maar uit kostenoverwegingen besloot NASA’s nieuwe chef Sean O’Keefe deze plannen te schrappen en het de komende 10 tot 15 jaar met de bestaande shuttle-vloot te doen. „Technisch is dat natuurlijk mogelijk, maar dat legt wel een extra belasting op deze ruimteveren, die 10 tot 18 jaar oud zijn”, aldus Donald Emero, die van 1989 tot 1993 hoofd was van de technische dienst van de NASA. De Columbia was met 22 jaar de oudste shuttle. Hij stortte neer vlak voor het einde van z’n 28ste missie.

De ramp met de Columbia heeft waarschijnlijk gevolgen voor het programma van het internationale ruimtestation, een gezamenlijk project van de VS, Europa en Rusland. De NASA houdt voorlopig alle shuttles aan de grond, maar dat betekent niet dat men de drie bemanningsleden van het ruimtestation -twee Amerikanen en een Rus- niet met een andere raket terug zou kunnen halen. Maar de shuttles speelden een belangrijke rol in de bevoorrading van het ruimtestation. Het is de vraag of de Russen die taak kunnen overnemen, omdat hun ruimtevaartprogramma wordt gekenmerkt door een chronisch geldgebrek. De Ariadne-5 raket van Europa met z’n talrijke mislukte lanceringen (5 mislukkingen op de 14 lanceringen) biedt voorlopig geen alternatief.

De Russen stuurden zondag overigens een onbemand transportruimtevaartuig naar het internationale ruimtestation met brandstof, voedsel, apparatuur en post voor de bemanning. De lancering was allang gepland en had niets van doen met de Columbia-tragedie. De Russen reageerden overigens geschokt op het ongeluk. „Dit is ook voor ons een ware ramp. Behalve de Israëlische astronaut kenden wij alle andere astronauten persoonlijk, en wij leven mee met de nabestaanden”, zo verklaarde Wladimir Solowjov, het hoofd van het Russische vluchtleidingscentrum. Hij acht het mogelijk dat Rusland in het programma voor het ruimtecentrum kan inspringen, maar alleen als de VS en eventueel ook Europa financieel over de brug komen.