Dat stelt de Raad voor Verkeer en Waterstaat in het vrijdag uitgebrachte advies ”Bewust mobiel, beter bereikbaar”. De raad is een belangrijk adviseur van de minister van Verkeer en Waterstaat. Samen met alle planbureaus en andere invloedrijke adviesorganen pleitte ze al eerder voor invoering van de kilometerheffing en het schrappen van de aanschafbelasting voor auto’s en motoren (BPM) en de motorrijtuigenbelasting.

Het huidige demissionaire kabinet van CDA, LPF en VVD zette vorig jaar echter een streep door de ontwikkeling van de heffing en gaf de voorkeur aan snellere aanleg van spitsstroken. Volgens een woordvoerster komt de raad bewust aan het begin van de kabinetsformatie met het rapport. Het CDA ziet de heffing voorlopig niet zitten, de PvdA is voorstander. „Het staat in ons verkiezingsprogramma, maar iedereen weet dat de heffing niet in een paar jaar ingevoerd kan worden”, bleef PvdA-leider Bos vrijdag voorzichtig. Zijn CDA-collega Balkenende wilde niet op het onderwerp reageren.

De raad, die onder leiding staat van PvdA’er F. de Zeeuw, heeft een andere naam bedacht voor de kilometerheffing: het mobitarief. Het principe is echter eender. Automobilisten betalen een bedrag per gereden kilometer. Wie veel op knooppunten, tijdens het spitsuur of met een relatief ’vieze’ auto rijdt, betaalt meer. In ruil daarvoor verdwijnen autobelastingen en kan ook een aanzienlijk deel van de benzineaccijnzen worden geschrapt.

Een commissie zou de invoering de komende twee jaar moeten gaan voorbereiden. Die moet ook duidelijk maken dat de auto geen melkkoe van de overheid is en dat sommige automobilisten juist minder zullen gaan betalen. Het mobitarief is „doeltreffender en rechtvaardiger dan de huidige situatie”, omdat een directe relatie wordt gelegd tussen gebruik en kosten van autowegen, vindt de raad.

De ANWB betreurt het dat de raad zich concentreert op de kilometerheffing, terwijl de oplossing van het mobiliteitsvraagstuk vraagt om een ”masterplan”, zegt directeur G. van Woerkom in een reactie. Hij pleit voor een samenhangend beleid waarin recht wordt gedaan aan de auto, het openbaar vervoer en de fiets. Ook moeten er meerjarige afspraken komen voor investeringen in wegen en rails.

Bovag en RAI zeggen mee te willen werken aan de invoering van het mobitarief op voorwaarde dat automobilisten in de daluren kunnen doorrijden. Werkgeversvereniging VNO-NCW benadrukt dat eerst de grootste knelpunten op de weg moeten worden weggewerkt, maar steunt het pleidooi om verder na te gaan denken over de kilometerheffing.

Minister De Boer (Verkeer) reageert voorlopig niet op het advies. Zijn woordvoerster wilde vrijdag alleen kwijt dat het ministerie het rapport gaat bestuderen. Het departement heeft een complete afdeling moeten opdoeken nadat het kabinet besloot de kilometerheffing in de ijskast te zetten. Ambtenaren vinden de heffing een veel betere manier om files te bestrijden dan de aanleg van meer asfalt. Invoering is al binnen enkele jaren mogelijk.

De opbrengst van de kilometerheffing moet, wat de raad betreft, in een Nationaal Mobiliteitsfonds terechtkomen. Dit is bedoeld om verkeersmaatregelen te betalen. Tegelijk met de invoering van het mobitarief moeten de A4-Midden Delfland en de Tweede Coentunnel snel klaar komen en moet er meer geld naar het achterstallig onderhoud op het spoor, vindt de raad.