Dat stelt onderzoeksinstituut Nyfer in het woensdag gepubliceerd rapport ”Even een pauze in de levensloop”. Volgens onderzoekster D. van Oosterhout moet het arbeidsstelsel zich nog aanpassen aan het huidige anderhalfverdienersmodel, waarin zowel vrouwen en mannen werken.

De overheid, werkgevers en werknemers moeten gezamenlijk de kosten dragen voor betere verlofregelingen en het sparen van vrije tijd door het afsluiten van een levensloopverzekering. Dat hield het onderzoeksinstituut sociale partners, wetenschappers en Tweede-Kamerleden woensdag voor tijdens een discussie over levensloopbeleid in Den Haag.

Volgens Nyfer zijn vooral maatregelen nodig die ertoe leiden dat mannen meer zorgtaken op zich nemen. Het ouderschapsverlof moet bijvoorbeeld uitgebreid worden tot een halfjaar per ouder (in totaal dus een jaar). Ook zouden mannen vijf in plaats van drie werkdagen zwangerschapsverlof moeten krijgen. Nyfer: „Nu heeft de vader vaak net de tijd om bij het gemeentehuis aangifte te doen en moet hij dan weer aan het werk.”

Om werknemers meer ruimte te geven voor de zorg voor kinderen of het volgen van een opleiding, zou volgens Nyfer een zogeheten levensloopverzekering helpen. Vrije tijd kan worden gespaard door de verzekering te koppelen aan het pensioen. Om te voorkomen dat mensen pas aan het einde van hun loopbaan voldoende dagen hebben gespaard, moeten zij ook ’rood’ kunnen staan. Deze tijd leveren zij dan weer in op het pensioen. Met langer doorwerken of door in te teren op het pensioen kunnen de tekorten weer worden aangezuiverd.

J. van den Braak, directeur sociale zaken van werkgeversorganisatie VNO-NCW, vond dat „zuinig met het huidige pensioenstelsel omgesprongen moet worden.” FNV-medewerkster L. Bijleveld wees erop dat werknemers er over het algemeen weinig voor voelen langer door te werken.

Van den Braak waarschuwde er verder voor dat ondernemers ook niet bepaald op nieuwe of aanvullende regelingen zitten te wachten. PvdA-kamerlid Bussemaker pleitte juist voor een meer sturende rol van de overheid.

Prof. K. Goudswaard stelde voor het budget voor alle huidige verlofregelingen bij elkaar te vegen en daarvoor één nieuw stelsel in de plaats te laten komen. „Dan komen we ook een heel eind met de financiering van veel maatregelen.” Goudswaard is de voorzitter van de commissie in de Sociaal-Economische Raad (SER) waar werkgevers- en werknemersorganisaties momenteel discussiëren over levensloopbeleid.

Ook vakcentrale FNV legt de vinger bij de ontoereikende verlofregelingen. Werknemers kunnen volgens werknemersorganisatie hun baan vaak lastig combineren met een opleiding of zorg voor kinderen. De hulp aan zieke familieleden of kennissen is bijna ondoenlijk voor werkende mensen.

Dit meldde de vakcentrale gisteren na onderzoek onder 200 leden en 230 internetreacties. De FNV betrekt de uitkomst bij de discussie in de Sociaal-Economische Raad (SER) over levensloop.

„Doordat vrouwen meer zijn gaan werken en mannen niet meer zijn gaan zorgen, zijn de zorgtaken onder druk komen te staan. Voor werkenden met kinderen wordt deze fase wel het spitsuur van het leven genoemd”, aldus het onderzoek.

De ondervraagden zijn ontevreden over de huidige faciliteiten van werkgevers. Scholing krijgt een rapportcijfer 5,9, tegen een 5,1 voor zorg voor kinderen en een 5,0 voor mantelzorg (de hulp aan zieke naasten). Als mogelijke oplossingen noemen werknemers: flexibeler arbeidstijden, vaker thuis kunnen werken en opleidingen onder werktijd.

De werknemers zijn wel tevreden over het aantal vrije dagen, maar niet over de mogelijkheden voor onbetaald verlof en vroeger pensioen. Toch is er weinig steun voor een spaarregeling voor verlof. Juist deze regeling stond centraal in het kabinet-Balkenende. „Hieruit blijkt maar weer eens dat je het levensloopbeleid breed moet opzetten en niet moet beperken tot een individuele spaarregeling voor verlof”, aldus FNV-vice-voorzitter K. Roozemond.

Eerder had de werkgeversvereniging AWVN al gesteld dat de werksituatie niet is ingericht op problemen bij tweeverdieners. Daartoe moet de sociale zekerheid op de schop, aldus toenmalig directeur S. Dekker in november. „We hebben te maken met nieuwe sociale risico’s.”