Kennismaking met Calvijn via luisterboek
Na een stroom van publicaties over Calvijn is recent het luisterboek ”Van Calvijn tot calvinisme” verschenen. De twee cd’s zijn ingesproken door prof. dr. H. J. Selderhuis. Het luisterboek bevat een kennismaking met „Calvijn en zijn invloed op ons Nederlanders.”
Prof. Selderhuis is hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn en directeur van het Instituut voor Reformatieonderzoek. Met op de achtergrond muziek spreekt hij in het luisterboek, uitgegeven door Kok in Kampen, over de reformator uit Genève.Hij begint met de bijdrage ”Calvijn: koel of cool?” Prof. Selderhuis kwam op die titel omdat er in Amerika een T-shirt op de markt is met daarop de tekst ”It’s cool to be a calvinist”. Calvijns theologie is volgens prof. Selderhuis ten onrechte gekleurd door het beeld van een strenge, willekeurige God. Het calvinisme is evenmin een denkwijze waar „veel moet en weinig mag.”
Sprekend over de invloed van Calvijn merkt prof. Selderhuis op dat de Geneefse reformator het voordeel had om een man van de tweede generatie te zijn. Er waren in zijn tijd inmiddels verschillende discussies gevoerd, onder meer over het avondmaal. Calvijn kon het slagveld overzien. „Hij pakt aan wat hij kan gebruiken en wat houdbaar is gebleken. De kracht van Calvijns theologie is dat hij geen eigen theologie heeft.”
Prof. Selderhuis typeert Calvijns opvatting als IKEA-theologie: Ze past altijd in grote en kleine woningen, je kunt haar variëren en combineren. Het aantal calvinisten groeide na de dood van Calvijn stormachtig, met name onder jongeren. Calvijn was fris en modern, stelt prof. Selderhuis. Hij had grote aandacht voor het individu, dat staat tegenover een God van Wie Calvijn een helder beeld gaf.
De Apeldoornse theoloog behandelt in diverse bijdragen Calvijns visie op God, geloof, kerk en wereld. Hij gaat in op de invloed van de Geneefse reformator op wetenschap, politiek, handel, kerk en theologie en op het calvinisme in Nederland. In zijn slotbijdrage stelt hij dat het van belang is om het beeld van Calvijn bij te stellen, zowel het positieve als het negatieve beeld. Sommigen zien Calvijn als de grootste der theologen, anderen beoordelen hem negatief. Vooral dat laatste beeld moet worden bijgesteld, vindt prof. Selderhuis. Het is daarom verstandig om Calvijn zelf te lezen. „Velen hebben een mening over Calvijn, maar al gauw merk je dat weinig mensen Calvijn zelf hebben gelezen.” Daarom is het volgens hem ook nodig dat er nieuwe vertalingen van zijn werk verschijnen.
E-mailadres
Prof. Selderhuis ziet de relevantie van Calvijn ten slotte in diens visie op religie (ieder mens heeft religie nodig), zijn sterke sociaal besef (hij waarschuwt voor een grote kloof tussen rijk en arm) en zijn relativering (jongeren vragen volgens prof. Selderhuis of die luxe allemaal zo nodig ten koste moet gaan van de ruimte voor geestelijke dingen). De reformator weet ook van de waarde en de beperkingen van de mens. „De mens is volgens Calvijn een prachtig kunstwerk, maar dit is door de zonde veranderd in een ruïne, zij het een indrukwekkende ruïne. Bij Calvijn telt de waarde van elk mens. Bij Calvijn is de mens geen digicode, e-mailadres, maar een levend wezen met hart, emoties en een open relatie tot God.”
In 2008 verscheen van prof. Selderhuis ”Calvijn een mens” en onder zijn redactie het ”Calvijn Handboek” in het Duits, Engels en Italiaans. Hij is initiatiefnemer van de eerste Nederlandse tentoonstelling over Calvijn en het calvinisme, die tot 31 oktober is te zien in de Grote Kerk van Dordrecht.
