De titel van de studie, ”U.N. Ideas that changed the world”, liegt er niet om. De Verenigde Naties hebben wel degelijk een en ander bereikt in de wereld. Velen zien de VN als een „rigide bureaucratie zonder enthousiasme of creativiteit”, stellen de auteurs. Het grote publiek ziet de instelling als een „reizend circus, een praatbarak en papiermolen.”Historisch

Terwijl de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), twee zusterinstellingen van de VN, hun geschiedenis gedocumenteerd hebben, hebben de VN dat tot nog toe niet gedaan.

Daarom werd het United Nations Intellectual History Project (UNIHP) gestart door de City University van New York (CUNY). Het resultaat is een historische studie in zestien delen rond onder meer ontwikkeling, milieu, gezondheid, onderwijs, gender en mensenrechten.

De bijdrage van de VN aan milieuthema’s wordt omschreven als „revolutionair”, onder meer omwille van de publieke bewustwording rond de klimaatverandering. Mede dankzij de VN werd duidelijk dat die toe te schrijven is aan de mens, een „dramatische transformatie van conventionele opvattingen”, aldus het rapport.

Op het vlak van gezondheid is er de uitroeiing van de dodelijke pokken, een „mirakel van wereldwijde samenwerking die miljoenen levens gered heeft.”

Thomas G. Weiss, professor politieke wetenschappen aan CUNY en een van de auteurs van de studie, deed tien jaar intensief onderzoek naar de geschiedenis van de VN. De auteurs interviewden 79 sleutelfiguren, onder meer voormalige hoge ambtenaren bij de VN en academici.

Zwak

Ze komen tot de conclusie dat de VN hun sterkste verwezenlijkingen niet op het politieke vlak boekten, maar op economisch en sociaal gebied.

Precies op het politieke vlak is er nog heel wat kritiek op de Verenigde Naties. „De grootste zwakte van de VN blijft de archaïsche en ondemocratische structuur van de Veiligheidsraad”, zegt Stephen Zunes, professor politieke wetenschappen en internationale studies aan de universiteit van San Francisco. „Die geeft vijf landen de mogelijkheid om resoluties te blokkeren, puur op basis van de eigen nationale belangen.”

De Verenigde Staten hebben massaal gebruikgemaakt van dat vetorecht. „Bovendien heeft enkel al de dreiging van een veto door de VS of andere landen ervoor gezorgd dat ontelbare voorstellen van resoluties nooit gestemd werden of zo werden afgezwakt dat ze betekenisloos werden”, zegt hij.

Phyllis Bennis, van het Instituut voor Beleidsstudies in Washington, merkt op dat het meest democratische deel van de VN, de Algemene Vergadering, doorgaans ook het minst machtige deel was.