De Arbeiderspartij is een begrip in de Israëlische politiek. De partij werd in 1968 opgericht als opvolger van de Mapai. De in 1930 gevestigde Mapai stond aan de wieg van de staat Israël. In 1977 verloor de Arbeiderspartij de verkiezingen van de Likud, die toen door Menachem Begin werd geleid. Sindsdien strijden de Likud en de Arbeiderspartij om de voorrang in de Israëlische politiek. Aan deze trend lijkt nu een eind te komen. Voor het eerst in de geschiedenis maakt de partij kans om op de derde plaats terecht te komen, na de Likud en na de antigodsdienstige Shinoei.

Amram Mitzna, de nieuwe leider van de Arbeiderspartij en tevens burgemeester van Haifa, zegt een alternatief te bieden voor het beleid van premier Ariel Sharon. Hij stelt dat Israëliërs en Palestijnen zich van elkaar dienen af te scheiden. Dat houdt in dat Israël zich terug moet trekken uit de Gazastrook en het grootste deel van de Westelijke Jordaanoever. De afscheiding dient volgens hem bij voorkeur te geschieden in het kader van een akkoord met de Palestijnen.

Tussen Israël en de Palestijnse entiteit dient een hekwerk te worden opgericht, die het terroristen moeilijk moet maken Israël binnen te dringen. Hij heeft de Israëliërs die in de Joodse nederzettingen wonen, aangeboden zich opnieuw in Israël te vestigen. De terugtrekking zou het wondermiddel zijn voor herstel van veiligheid en economische groei.

Mitzna’s boodschap spreekt blijkbaar onvoldoende aan. Er is al veel gezegd en geschreven over de oorzaak van de neergang van de Arbeiderspartij. Een veelgehoorde reden is dat Mitzna een domme zet heeft gedaan door bij voorbaat een kabinet van nationale eenheid onder Sharon uit te sluiten. Een groot gedeelte van het Israëlische publiek zou juist een zo breed mogelijke coalitie willen. Mitzna verwijderde zich van het politieke midden. De Shinoei profiteert daarvan. Deze partij profileert zich als een partij die het midden houdt tussen links en rechts en het liefst een kabinet van nationale eenheid wil met de Arbeiderspartij, Likud en Shinoei - maar zonder religieuze partijen.

Shlomo Ben-Ami, de vroegere minister van Buitenlandse Zaken, stelde in de International Herald Tribune dat de Arbeiderspartij onvoldoende wortel heeft geschoten in de multi-etnische maatschappij. „Het is de partij van het oude en wegkwijnende establishment van de asjkenazische opperbourgeoisie, kibboetsleden en de meer conservatieve segmenten onder de Israëlische Arabieren”, aldus Ben-Ami.

Een ander probleem ligt volgens sommigen in de wijze waarop de Arbeiderspartij campagne voert. De partij zou de campagne te veel hebben gericht op Israëliërs die traditioneel op de Likud stemmen en te weinig op de nieuwe immigranten. Bij een aantal nieuwe immigranten viel het verkeerd dat de Arbeiderspartij in een televisiespot Sharon aftekende als ”de godfather” (peetvader). Ze vinden het te gortig dat de premier wordt afgeschilderd als het hoofd van de maffia.

Ariël Sharon negeert Mitzna in de verkiezingscampagne. Hij richt de aanval op Ehud Barak, de leider van de Arbeiderspartij die in 1999 de verkiezingen won. Het succes van Barak toen leidde tot de golf van terrorisme nu, aldus Sharon. Wat hij daarmee wil zeggen is: Wie dinsdag op de Arbeiderspartij stemt, kan straks nog meer terreur verwachten. Sharon raakt daarmee waarschijnlijk een belangrijke reden van de terugloop van de Arbeiderspartij: vele Israëliërs hebben geen vertrouwen meer in een door haar geleid vredesproces.

Sommigen hebben betoogd dat de bijna 80-jarige Simon Peres het leiderschap moet overnemen van Mitzna. Hij zou voor extra zetels kunnen zorgen. Maar over enkele dagen zijn de verkiezingen al en het lijkt voor de sociaal-democraten onmogelijk het roer nog om te gooien.