Dat stelde dr. T. van der Werf vrijdagmiddag in zijn afscheidsrede als cardioloog aan het Universitair Medisch Centrum St. Radboud (UMC) in Nijmegen. Van der Werf geeft zijn studenten bij zijn afscheid een cd-rom met daarop allerlei voorspellende harttonen cadeau. Hij hoopt daarmee het juiste gebruik van de stethoscoop in ere te herstellen.

Het lichamelijke onderzoek met dit artsenattribuut bij uitstek is volgens Van der Werf vervangen door allerlei aanvullende technische onderzoeken, die vaak genoeg achterwege kunnen blijven en die onnodig belastend zijn voor de patiënt.

De stethoscoop is in het begin van de negentiende eeuw ontwikkeld. Tot ver in de jaren zeventig van de vorige eeuw was het apparaat de belangrijkste graadmeter om vast te stellen of een patiënt een hartaandoening had. Daarna is de kunst van het beoordelen van de harttonen snel minder geworden. Uit een aantal recente onderzoeken in Nederland en de Verenigde Staten is volgens Van der Werf gebleken dat tweederde van de jonge artsen bepaalde hartafwijkingen niet meer kan horen.

De cardioloog constateert dat er een trend is ontstaan om elke patiënt met vermeende hartklachten door te sturen voor een echocardiogram, een thoraxfoto of een fietstest. „Het is niet zo bekend, maar ook voor deze onderzoeken bestaan maandenlange wachttijden. Die zullen de komende tien jaar niet meer verdwijnen. Terwijl de doorverwijzende arts vaak geen ander argument voor zulk aanvullend onderzoek heeft dan controle, omdat hij zijn stethoscooponderzoek niet meer kan duiden.”

Van der Werf vindt dat een arts op zijn minst een voorlopige diagnose op basis van het beluisteren van de patiënt moet kunnen stellen voor hij om een echocardiogram of een thoraxfoto vraagt. Eisende patiënten indekken tegen mogelijke claims achteraf of te veel haast mogen nooit de aanleiding zijn voor dergelijke dure en tijdrovende procedures, alsdus Van der Werf.

De cardioloog wil dat het kunnen omgaan met de stethoscoop weer gaat behoren tot de basiseisen voor artsen in opleiding tot internist en cardioloog. Jonge artsen in opleidingsziekenhuizen moeten opnieuw tijd krijgen om patiënten diepgaand te bestuderen en daarover te discussiëren met vakgenoten. Als de arts-assistenten meer klinische ervaring kunnen opdoen, leidt dat op termijn tot beperking van de kosten in de gezondheidszorg. Al was het maar omdat de aloude stethoscoop dan een aantal peperdure onderzoeken kan vervangen, meent Van der Werf.