Opvoeden staat in de belangstelling. Dat blijkt niet alleen uit het onderzoek dat Driestar educatief onlangs deed onder ruim 1200 ouders, maar evengoed uit het feit dat op gemeentelijk niveau het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) steeds meer vorm krijgt. Deze centra hebben onder andere de taak om voor kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar en hun ouders laagdrempelige opvoed- en opgroeiondersteuning te bieden.Het onderwijs is een belangrijke partner voor de CJG’s, zo valt in allerlei publicaties te lezen. Via het onderwijs kunnen in principe bijna alle ouders bereikt worden met informatie en advies. Daarnaast kunnen onderwijs en CJG, zo geeft het programmaministerie voor Jeugd en Gezin aan, heel goed samen optrekken in algemeen preventieve zin. De school is een goede plek om voorlichting te geven; ouders ervaren de school vaak als een laagdrempelige en toegankelijke plek.

Het benadrukken van het grote belang van preventie blijft nodig, ondanks de aansprekende doelstellingen vanuit het ministerie. In de praktijk blijkt het namelijk nogal eens voor te komen dat de activiteiten van het CJG beperkt blijven tot het jeugdbeleid en het oplossen van – soms hardnekkige – problemen. Terecht waarschuwden de lectoren dr. B. Hooghiemstra en dr. C. Verhaar recent in deze krant voor een te eenzijdige focus op jeugdbeleid, waarbij er nauwelijks aandacht is voor gezinsbeleid. Als het gezin te veel buiten beschouwing wordt gelaten, is de kans op succes klein. Het op tijd versterken van gezinnen kan latere problemen verminderen of voorkomen.

Probleemgeval

Er is niet alleen maatschappelijke aandacht voor opvoeding en opvoedingsvragen; er zijn ook veel scholen die ouders willen ondersteunen in hun opvoedingstaak. Nogal wat scholen –zowel voor basis- als voortgezet onderwijs– organiseren thematische ouderavonden en opvoedbijeenkomsten, die op veel waardering van ouders kunnen rekenen. De grote uitdaging voor het onderwijs en voor de CJG’s is die bijna identieke doelstellingen in elkaar te schuiven en samen na te denken over een passend preventief aanbod voor de specifieke achterban van de school.

Een nadrukkelijke focus op preventie kan daarbij voorkomen dat het gebruikmaken van het aanbod van een CJG gezien wordt als ”problematisch” en de gebruiker als een ”probleemgeval”. Veel ouders blijken vragen te hebben met betrekking tot de opvoeding en geven aan behoefte te hebben aan informatie en uitwisseling, zonder diep in de problemen te zitten. Dit gegeven biedt scholen en CJG’s een mooie uitdaging om stimulerend en faciliterend bezig te zijn richting ouders met als doel hen te helpen om nog competentere opvoeders te worden.

Doelgroepen

Scholen en CJG’s moeten daarom wat betreft preventieve opvoedingstaken de handen ineenslaan en beide doen waar ze goed in zijn. De school is een laagdrempelige plek voor ouders en kan alle ouders bereiken. Ouders hebben vertrouwen in de school. Het CJG heeft een regiefunctie, overzicht en financiële middelen.

Hier ligt ook nadrukkelijk een taak voor besturen en directies in het christelijk onderwijs. Juist in een fase waarin veel CJG’s ingericht worden, is actieve participatie en betrokkenheid van groot belang. Er zijn mooie voorbeelden van projecten die ontstonden op initiatief van scholen met medewerking van de gemeente.

Hier komt bij dat gemeenten steeds nadrukkelijker een doelgroepenbeleid voeren. Ervaringen laten zien dat een eenduidig aanbod vanuit het gemeentehuis of het CJG maar een deel van de bevolking bereikt. Gemeenten die zich heel nadrukkelijk de vraag hebben gesteld op welke wijze zij specifieke doelgroepen –zoals de reformatorische gezindte– kunnen bereiken, hebben juist grote successen geboekt, mede ook door het meedenken en de betrokkenheid van de reformatorische scholen.

Taal van de ouders

Actieve participatie van scholen in gemeentelijke overleggen is van cruciaal belang, juist ook voor het protestants christelijk en reformatorisch onderwijs. Gemeenten waarderen een actieve betrokkenheid en goede ideeën. In het belang van de school, de ouders en vooral de kinderen kan deze inspanning wel degelijk iets opleveren: een aanbod ten behoeve van ouders, aangeboden via de school, verzorgd door een deskundige vanuit de achterban die de taal spreekt van de ouders en ook daadwerkelijk met hen na kan denken over de vragen die er leven in de christelijke opvoeding.

Op deze wijze levert de school een actieve bijdrage aan de realisatie van de ambitieuze doelstellingen vanuit het programmaministerie voor Jeugd en Gezin. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dit ook het CJG en de gemeente veel waard is.

De auteur is projectleider opvoedingsondersteuning bij Driestar educatief.