Beiaardier Kees van Eersel bespeelt donderdagmorgen voor het laatst het klokkenspel in de stadhuistoren. Hij gaat met pensioen. Van Eersel (1944) –ook koordirigent en in november dit jaar een halve eeuw organist– blijft nog wel als beiaardier werkzaam in Veere, waar hij in 1980 werd benoemd. In Zierikzee was hij vanaf 1 december 1976 in dienst.Van Eersel bespeelde de 38 klokken in de stadhuistoren elke donderdag van 10.30-11.30 uur en ook op Koninginnedag. In een open brief maken de musici bezwaar tegen het plan van het Schouwense gemeentebestuur om geen opvolger te benoemen. Ze zeggen dat bij geruchte te hebben gehoord, maar een persbericht van de gemeente is er duidelijk over: de carillons van Zierikzee zullen in juli en augustus nog handmatig worden bespeeld, maar daarna gebeurt dat alleen nog bij bijzondere gelegenheden. Gewoonlijk zal de beiaard mechanisch worden bediend.

„Ik heb de afgelopen maanden bij de gemeente meermalen gevraagd hoe het nu verder ging, maar niemand wist ooit iets”, zegt Van Eersel. „Een van mijn vervangers, Jan Wisse uit Aagtekerke, meldde de gemeente dat hij belangstelling heeft. Van hem moest ik vervolgens horen dat de functie wordt opgeheven. Het lijkt wel het feodale tijdperk om zo te communiceren.”

Het besluit zelf getuigt van gebrek aan inzicht, zegt de beiaardier uit Kloetinge. „Een bespeling door een beiaardier is heel wat anders dan even een paar liedjes afdraaien. Deze bezuiniging levert ook maar 6000 euro per jaar op.”

Wethouder W. G. Renden vindt dat de open brief erg laat is ingezonden: een paar dagen voor de pensionering van de beiaardier. „Dit besluit dateert al van twee of drie jaar geleden. Het was toen onderdeel van de bezuinigingsronde ”Kiezen of delen.” We moesten fors snoeien. De beiaardier was toen een van de zaken die werden genoemd. We hebben gezegd: Dat doen we nu nog even niet; we voeren dit door als de huidige beiaardier met pensioen gaat.”

„Het signaal dat hiermee wordt afgegeven past niet bij de status van monumentenstad”, stellen de briefschrijvers. Ze wijzen op de waarde van de twee historische carillons van Zierikzee. Het klokkenspel in de Zuidhavenpoort, met twaalf klokken, is het oudste van Nederland. Het gevolg van de bezuinigingsmaatregel zal volgens de musici zijn „dat het mechanisme niet meer handmatig aangepast zal worden, zodat het carillon zal verstarren in dezelfde melodie. Door het elimineren van de functie van beiaardier zal het oudste carillon van Nederland blijven steken in oneindige herhaling.”

Wethouder Renden ontkent dat. „De variatie blijft bestaan. De liederen worden regelmatig vervangen. Het is straks niet zo dat met Kerst de sinterklaasliedjes nog te horen zijn.”

Volgens de musici dreigen de marktconcerten te worden afgeschaft. „Het ontbreken van een stadsbeiaardier zal ook verlammend werken op nieuwe mogelijkheden van carillongebruik in de toekomst. Terwijl andere steden steeds meer beginnen in te zien welke waarde de aloude stadsmuziek heeft, wordt in Zierikzee de functie met een pennestreek doorgehaald.”

Ook dat is volgens Renden niet juist: „De betaalde functie verdwijnt en dat ene uur op donderdagmorgen wordt mechanisch ingevuld, maar we doen de beiaard niet op slot. Als zich mensen melden die kennis en kunde hebben en een middagje willen spelen, zijn ze welkom.”

De briefschrijvers noemen carillonbespelingen „in de vroege, stille avond” en bij nationale feestdagen en historische spelen als mogelijkheid, evenals rondleidingen en educatieve projecten. En „concerten van de stadsbeiaardier, die niet te zien is, maar beelden op een locatie beneden laten hem of haar dan in actie zien.”

De wethouder heeft de suggesties gelezen. „Initiatieven zijn welkom. Ik denk hierbij wel: Was er even iets eerder mee gekomen.”

In de brief wordt erop gewezen hoe andere historische steden met hun muzikale verleden omgaan. „In Vlaardingen staat de hele maand juni in het teken van het carillon. In een festival rondom dit carillon worden wekelijks concerten gegeven. Inwoners in de buurt stellen voor één euro een stoel ter beschikking aan luisteraars. In Dordrecht is naast de bestaande functie van stadsbeiaardier de functie van stadsorganist in ere hersteld. Rotterdam kent al een stadsorganist en heeft nu ook weer stadsblazers in dienst.”

Nederland telt zo’n 182 beiaards. De Beiaardschool in Amersfoort levert jaarlijks een paar klokkenisten af. Carillons behoren tot het erfgoed van de Nederlanden, beklemtonen de Schouwense musici. „Andere landen, zoals Japan, zijn momenteel bezig om eigen carillons aan te schaffen, daarmee de Nederlands/Vlaamse muzikale stadscultuur imiterend.”

Wethouder Renden beklemtoont dat van culturele verarming geen sprake is.

De open brief zal in het college van Schouwen-Duiveland worden besproken.