Abracadabra
Ze zingen fijn mee. Een kring van negen kinderen komt op woensdagmiddag naar de club voor wat gezelligheid, om te luisteren naar een verhaal uit de Bijbel en te knutselen. En ze komen ook om te zingen natuurlijk.
De melodie is gemakkelijk en de woorden ook. „Bewaar je oog, bewaar je oog voor wat je ziet (2x). Er is er Een Die op je let en Die luistert naar ’t gebed.”Op het grote vel papier dat een juf omhoog houdt, staan allemaal lichaamsdelen getekend: een oor, een felrode mond, een voet, een hand. Bij elk nieuw vers wijst ze aan: oor – hoort; mond – zegt; voet – gaat; hand – doet. Het spreekt de kinderen aan. Als medewerkers van de club worden we natuurlijk blij van dat uit volle borst zingen. Het gaat goed!
Maar dan steekt Lara haar hand op. „Juf, wat betekent het eigenlijk?” Ze komt er niet uit. Bewaren, dat doe je toch met dingen waar je zuinig op bent en die je niet kwijt wilt? Maar waarom moet je je oog bewaren voor wat je ziet? Het is toch logisch dat je met een oog kijkt?
Hmmm … ze hebben vol overgave zitten zingen, maar de inhoud gaat totaal aan hen voorbij. En als Lara haar vinger niet had opgestoken, zouden we dat niet eens geweten hebben.
Gelukkig kunnen we het nu uitleggen. Bewaren betekent hier beschermen of behoeden. Pas op dat je mond geen dingen zegt die niet goed zijn Kijk maar niet naar verkeerde afbeeldingen of films. Ga niet naar plaatsen waarvan je weet dat er verkeerde dingen gebeuren.
Nu wordt zonde ineens concreet. En ook dat God op je let, Die alles ziet en hoort. Maar Die ook luistert naar je gebed om hulp om de verkeerde dingen niet te doen en Die vergeven kan om Jezus’ wil.
Hoe vaak zou het gebeuren dat kinderen de essentie van de boodschap missen? Kinderen moeten de woorden begrijpen. Bijbelse woorden hebben soms een betekenis die niet meer zo goed herkenbaar is in de huidige taal.
Zo vertelt een jongere: „Ik begrijp nu pas dat de naam Heere te maken heeft met heer en meester zijn.” Heer zijn betekent de baas zijn, de bezitter zijn van iets of iemand.
Dat woord heer gebruiken we bijna niet meer, maar soms kom je het ineens tegen. Bijvoorbeeld bij stukken grond die op de landkaart ”Heerlijckheid …” genoemd worden. Een heerlijkheid was oorspronkelijk het bezit van een heer. Hij was eigenaar van die grond en had zeggenschap over alles wat binnen zijn landsgrenzen gebeurde.
Zo is God heer van deze wereld. Hij is de Heere, de Bezitter van alles op deze aarde. Hij is ook de Bezitter van de mens.
Het is wel zo handig als je begrijpt wat een woord betekent. Snap je het niet, dan blijft het abracadabra en ontstaan misverstanden.
Als de hoorders dan ook nog eens zwijgen, heb je dat als spreker wellicht niet eens in de gaten en denk je dat ze zo fijn zitten te zingen of te luisteren. Om wazige blikken te voorkomen moet taal niet onnodig moeilijk zijn.
Misschien moeten we dat lied herschrijven tot „Behoed je oog …” Maar dat loopt weer niet lekker, dus dan toch maar elke keer opnieuw uitleggen.
Daarentegen kan in het gebed het woord bewaren wel moeiteloos vervangen worden door „bescherm ons tegen gevaren en tegen de zonde.” Dit is in ieder geval direct duidelijk en het betekent precies hetzelfde.
Een lastige kant van taalgebruik is dat we meestal behoorlijk vastzitten in ons taalveld en niet bedenken dat anderen iets misschien niet begrijpen.
Toch kan dat ook ineens meevallen. Ik hoorde mezelf aan het begin van de dag bidden of God een vurige muur rondom ons wilde zijn om ons te beschermen tegen aanvallen van de boze.
Ik vroeg me ineens af: begrijpt mijn zoon dit wel? „Tuurlijk mam, helemaal niet moeilijk. Ik denk gewoon aan de firewall van de computer die indringers tegenhoudt!”
De auteur is psychologe en moeder van twee dochters van 17 en 15 jaar en een zoon van 10 jaar.Reageren aan scribent?gedachtegoed@refdag.nl.