Het schouwspel, een reclamestunt van de plaatselijke suikerfabriek, duurde nog geen vier minuten maar ging de geschiedenisboeken in als de eerste gemotoriseerde vlucht in Nederland.De Lambert was met zijn door de Amerikaanse gebroeders Wright ontworpen tweedekker vooral een „kermisattractie”, aldus Arno van der Holst, directeur van luchtvaartpark Aviodrome. „Maar het was wel een keerpunt in de geschiedenis. De luchtvaart heeft een revolutie ontketend op vervoersgebied, zeker toen na de Eerste Wereldoorlog de eerste passagiersvliegtuigen kwamen.” Uit een sport voor avonturiers ontwikkelde zich een bedrijfstak waar vandaag de dag miljarden in omgaan.

Kinderdroom

Het imago van de luchtvaart is sinds de tijd van de luchtvaartpioniers ingrijpend veranderd. „Het is allemaal veel professioneler en veiliger geworden. Vliegen is een belangrijk onderdeel geworden van de maatschappij en daarmee is wel wat van de glamour van vroeger verloren gegaan. Maar het maakt nog steeds sterke emoties los. In de jaren dertig droomden kinderen ervan piloot te worden. Dat is volgens mij nog steeds zo”, aldus Van der Holst.

Zeker in de beginjaren speelde Nederland met bedrijven als KLM en Fokker een prominente rol op het internationale luchtvaarttoneel. Dat is wel minder geworden, erkent Van der Holst. „Maar KLM is in samenwerking met Air France nog steeds toonaangevend, een voorbeeld voor heel veel andere luchtvaartmaatschappijen. En de overgebleven delen van Fokker, en bijvoorbeeld ook de TU Delft, doen nog steeds heel veel onderzoek en ontwikkeling voor Airbus.”

Ultieme prestatie

Volgens vliegtuigspotter en voormalig LPF-voorman Mat Herben is een vliegtuig „de meest ultieme technische prestatie die de mens tot nu toe heeft geleverd.”

De luchtvaart heeft volgens Herben veel invloed gehad op technische ontwikkelingen in de vorige eeuw. „De pioniers van de luchtvaart hoopten dat de uitvinding van het vliegtuig de wereld vrede zou brengen: continenten konden elkaar opeens gemakkelijker bereiken en daardoor zouden de mensen elkaar beter gaan begrijpen en zou er vrede komen”, aldus Herben.

„Maar tegelijkertijd maak-ten vliegtuigen ook oorlog voeren gemakkelijker: bommenwerpers hebben in de wereldoorlogen tientallen miljoenen levens gekost.”

Nederland liep de eerste helft van de vorige eeuw voorop om het gebied van de luchtvaart te verkennen, meent Herben. Vooral dankzij Fokker en KLM heeft Nederland de vorige eeuw veel aanzien verworven door zijn vooruitstrevende positie.

„De KLM was de eerste zelfstandige luchtvaartmaatschappij ter wereld. Nederland had in 1913 als één van de eerste een officiële luchtmacht. Fokker was lange tijd wereldleider in middelgrote verkeersvliegtuigen.”

De vliegtuigkenner gelooft dat Nederland actie moet ondernemen op luchtvaartgebied om nog iets te blijven betekenen. „Als we nu niet investeren in bijvoorbeeld de JSF, dan zijn we op vliegtuiggebied over twintig jaar een ontwikkelingsland.

Aan een gezonde kenniseconomie gaat industriële ontwikkeling vooraf: er was geen TU Eindhoven geweest als meneer Philips daar niet een lampen­fabriek had neergezet.”