Nijpend watertekort teistert Midden-Oosten
Arabische kranten publiceerden enkele dagen geleden een merkwaardig bericht over grote aantallen slangen die in Zuid-Irak mens en vee aanvallen. De slangenplaag bleek een gevolg van een tragedie die weinig aandacht krijgt: toenemende droogte.
Jabar Mustafa, werkzaam in het ziekenhuis van de zuidelijke provincie Dhi Dar, vertelde dat de mensen doodsbang zijn en hun huizen verlaten. De slangen hebben reeds zes mensen gedood en dertien mensen vergiftigd. De mensen vragen de artsen vaccins, maar die zijn er niet.Boeren in de regio trachten wanhopig hun vee te beschermen tegen de giftige slangen. De oorzaak van de plaag zijn de Eufraat en de Tigris, de twee rivieren die de levensader vormen van Irak en het land vruchtbaar maken. Ze hebben de laatste jaren een ongekende daling van het waterniveau laten zien. Een groot deel van wat eens vruchtbare Iraakse landbouwgrond was is veranderd in woestenij. De oprukkende woestijn leidt reeds tot zandstormen in Bagdad die de autoriteiten dwingen het vliegveld te sluiten.
Vooral de situatie in Zuid-Irak is alarmerend. De Eufraat en de Tigris ontspringen in de berggebieden van het Turkse Anatolië. Bij Qurnah in Zuid-Irak stromen ze samen en vormen de Shat al-Arab. Deze droogt echter in snel tempo op, wat onder andere leidt tot de aanvallen van de slangen, die hun natuurlijke woonplaats tussen de rietvelden van de rivieren hebben verloren.
De daling van het waterpeil in de Eufraat en de Tigris is dramatisch. In het jaar 2000 stroomde er 950 kubieke meter water per seconde door de Eufraat. In 2008 was dit nog slechts 230 kubieke meter. Het Iraakse ministerie van Landbouw stelt dat 50 procent van wat in 1970 nog vruchtbare landbouwgrond was, is veranderd in dorre woestijn. Het verdrijft de boeren, van oudsher de ruggengraat van de Iraakse samenleving, van hun land. Ze trekken in groten getale naar de steden, op zoek naar bestaansmogelijkheden.
Muhammad Ali Sarhan, een Iraakse waterdeskundige, stelt dat „de zaken uit onze handen glippen. Irak was 50 jaar geleden een van de weinige landen in de regio die tarweproducten exporteerden. Thans importeren we vrijwel al ons voedsel.”
De Libische leider Gaddafi voorspelde enkele jaren geleden in een interview met een Italiaanse krant dat „in de twintigste eeuw de oorlogen in het Midden-Oosten werden gevoerd omwille van het zwarte goud (olie, red.). In de eenentwintigste eeuw echter zullen er bloedige oorlogen uitbreken omwille van het witte goud (water, red.).”
De schaarse waterbronnen in het Midden-Oosten zullen door regeringen in de regio steeds meer als wapen worden ingezet en leiden tot gewapende conflicten over controle van de schaarse waterbronnen. Deze waarschuwing staat in een recent rapport van het International Institute for Sustainable Development (IISD). Het rapport voorspelt op korte termijn een droger en warmer klimaat in het Midden-Oosten en waarschuwt voor de veiligheidsaspecten die hieraan verbonden zijn. De situatie van de Eufraat en de Tigris in Irak illustreert deze waarschuwing.