De klachten komen temidden van groeiende onenigheid aan de top van het Iraanse politiek–religieuze stelsel over de reacties op de presidentsverkiezingen van 12 juni. Steeds vaker uiten prominenten onvrede over het harde optreden tegen betogers. Oppositieleider Mir Hussein Mousavi is daar niet van onder indruk. Hij riep maandag op tot meer demonstraties en vroeg aanhangers zwarte kaarsen mee te dragen.De Raad van Hoeders, het hoogste juridische orgaan in Iran, heeft erkend dat in vijftig plaatsen meer mensen hebben gestemd dan de bedoeling was. Woordvoerder Abbas Ali Kadkhodei van de machtige raad zei dat zondag in een reactie op de klacht van de verliezers van de verkiezingen. Kadkhodei beklemtoonde dat dergelijke incidenten helaas vaker voorkomen in het land omdat mensen zich buiten hun woonplaats ook als kiezer kunnen inschrijven. Hij zei dat de omvang van deze incidenten de herverkiezing van president Mahmoud Ahmadinejad niet in het geding brengen.

De raad, die bijna 650 klachten onderzoekt, stelde eind afgelopen week voor een steekproef te houden en 10 procent van de stemmen te hertellen. De voormalige Iraanse president Mohammad Khatami stelde zondag een onafhankelijk onderzoek naar beweerde stembusfraude voor.

In de Iraanse hoofdstad Teheran was het in de nacht van zondag op maandag rustig. Dat was voor het eerst sinds de presidentsverkiezingen.

Het is onduidelijk of de drie miljoen extra stemmen de resultaten van de verkiezingen vertekenen. Dat wordt nog onderzocht. De zittende president Mahmoud Ahmadinejad won de verkiezingen. Zijn drie opponenten stellen dat er sprake is van fraude.

In totaal onderzoekt de raad 646 klachten over de verkiezingen. De drie verliezende kandidaten waren zaterdag bij de raad uitgenodigd om deze grieven toe te lichten. Alleen Rezai kwam opdagen. De raad liet eerder weten bereid te zijn willekeurig tot 10 procent van de stembussen te laten hertellen.

Een nieuwe stemronde, zoals verliezer Mir Hossein Mousavi eist, heeft de raad al uitgesloten. Ook Ahmadinjed en de machtigste man van Iran, ayatollah Ali Khamenei, voelen daar niets voor, omdat de verkiezingen volgens hen eerlijk zijn verlopen.

De uitslag van de Iraanse presidentsverkiezingen wordt door Britse onderzoekers in twijfel getrokken, na analyse van de gegevens van het Iraanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is „zeer onwaarschijnlijk” dat zoveel mensen die eerder voor hervormers stemden, zich nu achter de conservatieve president Mahmoud Ahmadinejad hebben geschaard.

Het onderzoek van de onafhankelijke Britse denktank Chatham House is zondag naar buiten gebracht en wijst uit dat 47 procent, van de mensen die eerder niet op Ahmadinejad stemden, dat deze stemronde wel hebben gedaan. Ook op het platteland was de president dit keer veel populairder dan in eerdere verkiezingen. „De steun voor Ahmadinejad op het platteland past niet in de trend van de afgelopen jaren. De steun is zeer groot en staat centraal in de vraag waarom en of hij in juni heeft gewonnen”, aldus de onderzoekers.

In totaal kreeg de president dit jaar 13 miljoen meer stemmen dan het totaal aantal stemmen dat tijdens de vorige stemronde naar de conservatieven ging. Ook was in twee provincies de opkomst hoger dan 100 procent.

In een aantal provincies werd in 2005 voor de progressieve kandidaat Mehdi Karroubi gestemd, maar gaven kiezers hun stem dit jaar aan Ahmadinejad en niet aan zijn opponent Mir Hossein Mousavi. „Door veel hervormingsgezinden wordt deze situatie als extreem onwaarschijnlijk gezien”, aldus het rapport. Volgens Ahmadinejad worden hij en Karroubi beide gezien als mannen van het volk, wat zou verklaren dat de president de stemmen van zijn uitdager heeft gekregen.

Bij de bloedigste protesten tot nu toe tegen de omstreden herverkiezing van president Mahmoud Ahmadinejad van Iran zijn zaterdag zeker tien doden gevallen. Dit meldde de Iraanse staatstelevisie zondag.

De Amerikaanse nieuwszender CNN berichtte dat door de onlusten zeker negentien doden zijn gevallen. CNN baseerde zich op bronnen in ziekenhuizen. Er zijn onbevestigde berichten over een nog hoger dodental. Zondagavond werd opnieuw gedemonstreerd tegen de herverkiezing van de ultraconservatieve Ahmadinejad. Volgens ooggetuigen waren in veel delen van de stad spreekkoren te horen. In zeker twee wijken in het noorden van de stad is herhaaldelijk geschoten.

De aanhangers van de oppositie gaan de straat op ondanks een verbod dat de Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei vrijdag had uitgevaardigd. De betogers nemen het op voor de hervormingsgezinde presidentskandidaat Mir Hossein Mousavi. Die zegt dat er fraude is gepleegd bij de vermeende herverkiezing van de anti-Westerse Ahmadinejad op 12 juni.

Mousavi eist dat de gang naar de stembus wordt herhaald. Hij wordt vooral gesteund door jongeren en vrouwen in de steden. Mousavi, die zegt dat hij bereid is tot het martelaarschap, heeft zijn aanhangers zondagavond opgeroepen het protest tegen de vermeende verkiezingsfraude voort te zetten. Tevens riep hij de betogers via de website van zijn krant op tot terughoudendheid.

Hij veroordeelde de massale arrestaties van aanhangers van de oppositie. Volgens Mousavi zullen die leiden tot een kloof tussen de bevolking en de autoriteiten. Volgens de politie zijn zaterdag meer dan 450 betogers opgepakt.

Het conflict heeft gezorgd voor de zwaarste onlusten in de Islamitische Republiek sinds de revolutie en verdrijving van de sjah in 1979. Zaterdag werd zelfs een aanslag gepleegd op het mausoleum van ayatollah Ruhollah Khomeini, die destijds de drijvende kracht was achter de volksopstand. Naast de dader kwam volgens onbevestigde berichten ook een pelgrim om het leven. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is niet opgeëist.

Volgens sommige bronnen bij de oppositie zouden sinds het begin van de ongeregeldheden al meer dan veertig doden zijn gevallen. Westerse verslaggevers kunnen dat niet controleren. Zij mogen van de Iraanse autoriteiten de straat niet op of zijn al het land uitgezet. De correspondent van de BBC moet Iran binnen 24 uur verlaten, zo werd zondag bekend. Al eerder werden buitenlandse verslaggevers het land uitgezet, waaronder een team van het televisieprogramma Nova. De correspondent van het Amerikaanse weekblad Newsweek is zondag opgepakt.

De resterende buitenlandse journalisten krijgen de officiële versie van de gebeurtenissen via de staatstelevisie, terwijl oppositieaanhangers informatie verspreiden via onder meer Twitter, een dienst waarmee korte boodschappen op internet kunnen worden geplaatst. Zaterdag zouden tienduizenden mensen hebben deelgenomen aan een betoging in Teheran. De politie gebruikte traangas, waterkanonnen en wapenstokken om de demonstranten uiteen te drijven.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zondag de ambassadeurs van de 27 EU-landen op het matje geroepen. Dit heeft EU-voorzitter Tsjechië laten weten.

Iran had eerder geprotesteerd tegen buitenlandse inmenging in zijn interne aangelegenheden. Volgens de Tsjechische regering kregen de Europese gezanten op het Iraanse departement geen gelegenheid om hun eigen standpunt toe te lichten.

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag werd het volledige corps diplomatique in Teheran uitgenodigd door minister van Buitenlandse Zaken Manouchehr Mottaki voor een briefing. Daar was ook de Nederlandse ambassadeur bij aanwezig.

Mottaki liet volgens de Iraanse staatstelevisie, die de briefing uitzond, aan de diplomaten weten dat alle klachten over de stembusgang van 12 juni volgens de Iraanse wet worden afgehandeld en dat het resultaat aan het eind van de week bekend zal worden gemaakt. Iran laat zich niet door het buitenland onder druk zetten, stelde hij. De bewindsaman refereerde daarbij aan de Irak-Iran oorlog waarbij zijn land chemische aanvallen van Saddam Hussein had doorstaan „met chemicaliën geleverd door landen waarvan vertegenwoordigers hier aanwezig zijn”.

Volgens Tsjechië komt de EU binnenkort met een gemeenschappelijke verklaring over de situatie in Iran.

Minister Maxime Verhagen (Buitenlandse Zaken) laat maandag de zaakgelastigde van Iran in Den Haag opnieuw op het matje komen. Verhagen doet dat omdat er volgens hem dit weekeinde opnieuw excessief geweld is gebruikt in het land. Dat heeft de minister zondagavond gezegd in een reactie op de manier waarop het volledige corps diplomatique in Teheran op de staatstelevisie werd uitgefoeterd.

Nederland heeft vorige week, net als veel ander westerse landen, protest aangetekend over het verloop van de verkiezingen in Iran. Verhagen ontbood toen de zaakgelastigde ook al. Hij sprak zijn zorg uit over hoe er met een Nederlandse journalist werd omgegaan, over fraude bij de verkiezingen en het gebruik van excessief geweld.

De zaakgelastigde ontkende toen dat er sprake was van geweld. Volgens hem moet Nederland zich niet bemoeien met een interne aangelegenheid, memoreerde Verhagen zondag. „Je verwacht niet dat je wordt uitgefoeterd als je je zorgen uitspreekt”.

Op de vraag of Nederland het voorstel van PVV’er Geert Wilders moet uitvoeren, antwoordde Verhagen negatief. Wilders vindt dat het kabinet de relaties met het land in het Midden-Oosten moet verbreken, zolang „het regime de oppositie daar neerslaat en doodt”. „Dan hebben we helemaal geen ogen en oren meer in dat land”, aldus Verhagen.

De zaakgelastigde zal worden ontvangen door een hoge ambtenaar van het ministerie. Verhagen maakt momenteel een reis in Syrië, Israël en de Palestijnse gebieden.

Bij het Vredespaleis in Den Haag hebben zondag ruim honderd Iraniërs gedemonstreerd tegen het optreden van het Iraanse regime de afgelopen week in Teheran. Volgens de Haagse politie is het protest in een rustige sfeer verlopen. Wel werd in overleg met de organisatie een poster waarop de president Mahmoud Ahmadinejad was afgebeeld in een nazi-uniform, verwijderd.

Stichting de Laatste Strohalm en Stichting voor Iraanse vluchtelingen organiseerden de actie als steunbetuiging aan de democratische beweging in Iran. De organisaties eisen gerechtigheid voor de Iraanse bevolking en willen dat schenders van mensenrechten worden vervolgd door het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.