De Brabantse bodem dreunt vrijdag en zaterdag onder een arsenaal aan militaire vliegtuigen. Zes kisten van Patrouille de France vliegen voor. Het team trekt rood-blauw-witte strepen langs de Hollandse polderlucht. De strakke formatie ‘spat’ boven de startbaan naar links en rechts uit elkaar. Knap staaltje stuurmanskunst.Even later stuurt Ralph ”sheik” Aarts zijn F-16 voor een solo show de startbaan op. Het gepimpte jachtvliegtuig spuwt vuur. Bezoekers grijpen naar hun oordopjes. De Nederlandse leeuw schittert in vol ornaat op romp en vleugels. De Red Arrows maken vrijdag het feestje compleet, samen met de Turkish Stars.

Voor de fijnproevers verschijnt de Britse Avro Vulcan, het laatste nog vliegende karakteristieke RAF-toestel. De vliegtuigen van het Spaanse stuntteam Patrulla Aguila presteren het om –met touwen aan elkaar verbonden– tegelijkertijd op te stijgen.

Het vliegend materieel van Defensie presenteert zich voor het eerst onder de vlag ”Luchtmachtdagen”. In het programma is ruimschoots aandacht voor 100 jaar luchtvaart. En de jarige KLM viert na 90 jaar het feestje een beetje mee. Voor het eerst op een open dag vliegt een blauwe Boeing in een historische jaren zestig beschildering voor, met twee winnaars van de Magneet wedstrijd aan boord.

De Koninklijke Luchtmacht is een jaar bezig met de voorbereidingen om een wervelende vliegshow weg te geven. „De werkgroep begint met een man of twintig”, legt commandant Wido van der Mast van vliegbasis Volkel uit. Langzaam groeit de club aan tot meer dan duizend petten, waarbij sommige een dubbele functie hebben. „De projectgroep en allerlei werkgroepjes vergaderen in totaal zeker honderd keer.”

De Luchtmachtdagen vergen een „zware logistieke operatie”, verklaart de vliegbasiscommandant. „Defensie is natuurlijk helemaal geen professioneel evenementenbureau. Toch slagen we erin de organisatie gesmeerd te laten verlopen.” Organiseren is Defensie ook weer niet helemaal vreemd. „In Afghanistan tillen we natuurlijk ook iets van de grond uit niets. Kennelijk zijn we daar toch goed in.”

De commandant moet tijdens de Luchtmachtdagen rekening houden met „elk mogelijk” scenario. „Koninginnedag in Apeldoorn heeft geleerd dat je op voorhand niets mag uitsluiten. Wat moeten we doen als er met 100.000 bezoekers op de basis ineens een zware onweersbui losbreekt? Waar laat je al die mensen?”

Bij de Luchtmachtdagen geldt het credo: Veiligheid voor alles. Toch is daarmee niet elk risico uit te sluiten. Volkel kan daarover meepraten. In 2006 stortte een F-16 tijdens een trainingsvlucht neer aan de ‘goede’ kant van de baan. De twee inzittenden kwamen met de schrik vrij. „De jongens zijn er goed afgekomen.”

Ook over het onwaarschijnlijke rampscenario van een neerstortend vliegtuig in het publiek denkt Defensie vooraf uitvoerig na. De civiele en militaire brandweer staan met marechaussee en politie paraat. En natuurlijk „de genezerikken” – de GHOR. „Als het moet kunnen we heel snel veel ambulances inzetten.”

Toch zijn de aantallen niet het belangrijkste punt, legt Van der Mast uit. „Het draait niet om de getallen, maar om de logistiek. Voor ons is de vraag: Hoe krijg je bij een calamiteit op het juiste moment het juiste aantal ambulances op het terrein? Niemand heeft er iets aan als de ziekenauto’s in file voor de poort staan.” Uit voorzorg staan op verschillende locaties op het luchthaventerrein Sigma-teams om zonnodig medische bijstand te verlenen.

Om de veiligheid te waarborgen gelden strikte voorschriften. Elk vliegtuig moet minimaal 230 meter uit het publiek blijven. Politie en marechaussee zien streng toe op naleving. Een vlieger die de grenzen overtreedt, krijgt een waarschuwing. Bij de tweede keer kan hij naar huis vertrekken.

Ondanks het feit dat er van alles mis zou kunnen gaan, kijkt Van der Mast niet met knikkende knieeën uit naar het evenement. „De voorbereiding is uitstekend. Ik heb vertrouwen in mijn organisatie.”